Rodzina
Zdrowie
Ekologia
Edukacja
Wypoczynek

Publicystyka związkowa

Znaczenie nowej ustawy dla ogrodów działkowych w Warszawie - 24.01.2014

19 stycznia 2014r. weszła w życie nowa Ustawa o Rodzinnych Ogrodach Działkowych. Ustawa ma duże znaczenie przede wszystkim dla Rodzinnych Ogrodów Działkowych znajdujących się na terenie Warszawy. To właśnie w Warszawie najwięcej ROD, spośród znajdujących się na terenie Mazowsza, ma nieuregulowany stan prawny tj. w stosunku tylko do jednego ROD PZD przysługuje prawo użytkowania wieczystego, a ponad 98% ogrodów nie jest ujętych w planach zagospodarowania przestrzennego miasta Warszawy.

Największą zmorą warszawskich działkowców są roszczenia Prezydenta Miasta Stołecznego Warszawy o wydanie w całości bądź w części nieruchomości gruntowych, na których znajdują się ROD. Takie zagrożenie ciąży na ponad 100 ogrodach, z których prawie 70 objętych jest działaniem tzw. „Dekretu Bieruta”, tj. znajdują się na gruntach, które na mocy tego dekretu w 1945 roku zostały odebrane dotychczasowym właścicielom i przeszły na własność Skarbu Państwa. Dotychczas Miasto Stołeczne Warszawa wytoczyło przeciwko PZD ponad 170 procesów o wydanie nieruchomości gruntowych, na których znajdują się ROD. Obecnie część procesów została już zakończona i to pozytywnie dla PZD, gdyż oddalono powództwa o wydanie nieruchomości. Niestety, nie oznacza to, rozwiązania problemu, gdyż wyroki sądowe nie dają PZD praw do gruntu, co wiąże się z ryzykiem ponownego wytoczenia spraw sądowych.

Dlatego tak istotne jest, że w ustawie uregulowano kwestie związane z likwidacją ROD w przypadku zgłoszenia roszczeń do gruntów przez „dekretowców”. Warto podkreślić, że dotychczas działkowcy nie mieli właściwie żadnej ochrony przy takiej likwidacji, nie mogli na nic liczyć. Zgodnie z postanowieniami nowej ustawy o ROD (art. 25), Skarb Państwa lub Gmina, zwracając nieruchomość byłym właścicielom obowiązane zobowiązane będą do wypłaty odszkodowań dla działkowców za naniesienia i nasadzenia znajdujące się na terenie działki oraz dla stowarzyszenia ogrodowego za składniki majątkowe stanowiące jego własność, a nie podlegające odtworzeniu.

Z uwagi na skomplikowaną sytuację prawną warszawskich ROD, najważniejszą i pozytywną dla Nas częścią nowej ustawy są zapisy, dotyczące definitywnego uregulowania stanu prawnego ROD, w stosunku do których Polski Związek Działkowców nie legitymuje się tytułem prawnym. Wprawdzie art. 75 powyższej ustawy pozwala jednostkom samorządu terytorialnego lub Skarbowi Państwa, dokonać likwidacji ROD, który znajduje się na gruncie o nieuregulowanym stanie prawnym, jednak obwarowane jest to szeregiem zakazów, o których mowa poniżej.

Zgodnie z przepisami ustawy o ROD, ogrody te nie będą mogły zostać zlikwidowane bezwarunkowo. Jeżeli Rodzinny Ogród Działkowy spełnia jedną z przesłanek wymienionych w art. 76 ustawy, właściciel gruntu nie będzie mógł go zlikwidować. Do tych przesłanek należą:


1) zgodność istnienia ROD z zapisami planu zagospodarowania przestrzennego;


2) związek nabycia własności nieruchomości przez Skarb Państwa z organizacją ogrodu i 30-letni okres zajmowania tej nieruchomości przez działkowców, a więc okres, który normalnie prowadzi do zasiedzenia własności nieruchomości;


3) związek komunalizacji nieruchomości z funkcjonowaniem na niej ogrodu i 30-letni okres zajmowania tej nieruchomości przez działkowców;


4) posiadanie ustalonej lokalizacji bądź nabycie przez ogród statusu ogrodu stałego, (a więc chronionego przed likwidacją) na podstawie obowiązujących przepisów.

Jak widać, jedną z tych przesłanek jest to, żeby ogród istniał co najmniej 30 lat. W Warszawie zdecydowana większość ROD spełnia ten warunek, co wynika m.in. z dokumentów założycielskich ogrodu, wypisów z ewidencji gruntów Miasta Stołecznego Warszawy itp. I co najważniejsze, nie ma w tym przypadku znaczenia czy Miasto Stołeczne Warszawa jest w posiadaniu dokumentów przekazujących dany grunt pod ogrody działkowe, liczy się tylko faktyczne działanie ogrodu na danej nieruchomości od co najmniej 30 lat i związek nabycia własności nieruchomości przez Skarb Państwa bądź gminę z organizacją ogrodu.

Właściciel (Gmina lub Skarb Państwa) nie będzie mógł zlikwidować takiego ROD również, gdy będzie on spełniał przesłankę z art. 76 ust.1 pkt.4 ustawy o ROD. Jeśli w przypadku danego ogrodu została wydana decyzja lokalizacyjna lub na mocy ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych z 1981 r. lub ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z 2005 r. ROD stał się ogrodem stałym, nie będzie on mógł zostać zlikwidowany przez właściciela gruntu w oparciu o ten zapis ustawy. Dzięki temu uda się także ochronić przed likwidacją część ogrodów warszawskich.
Tak niebudzące wątpliwości uregulowanie kwestii związanych ze statusem ROD jako ogrodu stałego, ma ogromne znaczenie dla zwłaszcza dla toczących się spraw sądowych, gdyż dotychczas sądy kwestionowały uprawnienia ROD do władania gruntem, nawet gdy zostało wykazane, że jest to ogród stały zgodnie z wcześniejszą ustawą o POD. A właśnie na terenie Warszawy leży gros ogrodów, w stosunku, do których PZD wykazywało, przed sądami powszechnymi, że są ogrodami stałymi. Powyższe otwiera ogrodom warszawskim możliwość uregulowania stanu prawnego w oparciu o ustawę o ROD. W końcu doczekaliśmy się poszanowania dla potwierdzonego wypisem z rejestru ROD statusu ogrodu stałego – gminy muszą ten stan prawny zaakceptować!

Dzięki art. 76 ustawy o ROD znakomita większość ROD doczeka się dokumentu potwierdzającego prawo do użytkowania zajmowanego gruntu. Stanie się tak, gdyż w stosunku do ROD znajdujących się na gruncie o nieuregulowanym stanie prawnym, ale spełniających przynajmniej jeden z warunków art. 76 ustawy o ROD chroniących przed likwidacją, Polski Związek Działkowców nabędzie z mocy ustawy, prawa użytkowania nieruchomości. Nabycia prawa użytkowania nieruchomości stwierdzane będzie na mocy decyzji administracyjnej, stanowiącej podstawę ujawnienia prawa użytkowania w księdze wieczystej. Decyzję taką będzie wydawał starosta - odnośnie nieruchomości Skarbu Państwa bądź organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego - odnośnie nieruchomości gminy, powiatu bądź województwa.

Pozwoli to rozwiązać jedną z największych bolączek ogrodów, które znajdują się na terenie Warszawy, a mianowicie brak dokumentu jednoznacznie stwierdzającego, iż grunt jest w użytkowaniu PZD. Posiadając taki dokument możemy skutecznie bronić się w sądzie przed zakusami odebrania nam nieruchomości, jak i sprawniej załatwiać chociażby takie kwestie jak m.in.  realizacja inwestycji w ROD czy wycinka drzew.

Kolejną kwestią jest sprawa likwidacji ROD na cel publiczny. Nowa ustawa nakłada w tym przypadku na podmiot likwidujący ROD, obowiązek zapewnienia terenu zastępczego celem odtworzenia ogrodu. Wyeliminuje to w końcu sytuacje, w których Miasto Stołeczne Warszawa mimo ciążącego na nim obowiązku zwleka bądź w ogóle nie przekazuje PZD terenu zamiennego za zlikwidowany ogród działkowy, jak ma to miejsce na przykład w przypadku zlikwidowanego ROD „9 – maja” i „Huta Warszawa”, gdzie do dnia dzisiejszego mimo podpisanego porozumienia teren zamienny nie został przekazany. Nie powtórzą się też sytuacje, w których podmiot likwidujący przekazywał, na rzecz PZD wyłącznie nieuzbrojony grunt, ponieważ ustawa wprost nakazuje Gminie bądź Skarbowi Państwa odtworzenie ROD, czyli po prostu odbudowanie ogrodu. Oczywiście, nie zmienia to faktu, że zawsze działkowcy otrzymają odszkodowanie za majątek znajdujący się na likwidowanych działkach.

Sytuacja prawna rodzinnych ogrodów działkowych w Warszawie jest szczególnie trudna – zarówno pod kątem prawnym (Dekret Bieruta, braki dokumentacji), jak i faktycznym z uwagi na podejmowane przez Prezydent m.st. Warszawy zdecydowane kroki do wykreślenia ROD z mapy miasta. Na szczęście, nowa ustawa, o którą tak mocno i skutecznie walczyliśmy wprowadza korzystne rozwiązania dające „zielone światło” dalszemu funkcjonowaniu ROD w stolicy. Nie wszystkim jednak to dobre prawo działkowe odpowiada. Już podnoszone są głosy o konieczności ponownego badania zgodności ustawy z Konstytucją przez Trybunał Konstytucyjny, o co zabiega m.in. Związek Miast Polskich. Nie wolno nam zatem spocząć na laurach, lecz dalej trzeba wytrwale pracować na rzecz zakończenia procesu regulacji praw do gruntów warszawskich i obrony naszych interesów przed bezpardonowymi atakami developerów.

 


                     Anna Kubuj                                                          Ewelina Świątek
             Kierownik biura OZM PZD                                           Radca Prawny OZM PZD
   

Powrót

Copyright © 2024 Polski Związek Działkowców All rights reserved.