Rodzina
Zdrowie
Ekologia
Edukacja
Wypoczynek

Publicystyka związkowa

Wrocławscy jubilaci - 23.05.2022

W 2022 roku 11 Rodzinnych Ogrodów Działkowych położonych w Okręgu Wrocławskim będzie obchodziło okrągłe jubileusze. Wśród nich są ROD „Gajowice” i  ROD „Wytchnienie”, które w tym roku świętują 90-lecie istnienia.

W Okręgu we Wrocławiu funkcjonują obecnie 223 Rodzinne Ogrody Działkowe. ROD „Gaje” jest najstarszym z nich. Na jednej z części ogrodu działki powstały już 121 lat temu w 1901 roku. 103 „urodziny” w tym roku obchodzi ROD „Sępolno”, a ROD „Rezeda” - 94. Okrągłe jubileusze, 90-lecie istnienia świętować będą ROD im. T. Kościuszki, ROD „Gajowice” oraz wpisany do rejestru zabytków ROD „Wytchnienie”.

 

 Jubileuszowy rok dla ROD „Wytchnienie

Wrocławki ROD „Wytchnienie” jest ogrodem wyjątkowym. Powstał w latach trzydziestych XX wieku, jako część modernistycznego osiedla mieszkaniowego. Jego główne ciągi komunikacyjne od początku były zaprojektowane jako aleje spacerowe dla mieszkańców. Ze względu wartości architektoniczne i historyczne w 2008 roku (wraz osiedlem) został wpisany do rejestru zabytków.

Miasto Wrocław przejęło grunty na założenie działek w 1930 r. Do użytkowników trafiły one w I połowie lat trzydziestych. – Niestety dokładna data nie jest znana, gdyż w czasie powodzi 1997 r. starsza dokumentacja uległa zniszczeniu – mówi Prezes ROD „Wytchnienie” Rafał Lipman. Ogród od początku nosił obecną nazwę „Wytchnienie”.

Zgodnie z projektem na każdej działce znajdowała się murowana altana wyposażona: w kanalizację, aneks kuchenny (z kuchnią węglową) oraz piwnicę-spiżarnię. To komfortowe – jak na trudne powojenne czasy – wyposażenie sprawiło, że tuż po II wojnie światowej stały się miejscem zamieszkiwania pracowników służb mundurowych do czasu wyremontowania po zniszczeniach wojennych budynków znajdujących się w sąsiedztwie. W latach 50. teren działek został przekazany do dyspozycji magistratu Miasta Wrocław (PUR-Państwowy Urząd Repatriacyjny). Wówczas wśród działkowców zaczęło przybywać okolicznych mieszkańców z wrocławskiego Śródmieścia oraz osiedli Kowale i Różanka.

- Po wojnie działki miały przeznaczenie bardziej produkcyjne, aniżeli rekreacyjne. W  trudnych czasach działka pozwalała wyżywić rodzinę, dawała poczucie stabilności i bezpieczeństwa. Prowadzone były na nich uprawy warzyw i owoców. Do 1976 na terenie działek znajdowała się mała ferma hodowli drobiu oraz świniarnia – opowiada Prezes Rafał Lipman. Dodaje, że obecnie pełnią one raczej funkcję rekreacyjną. W gronie działkowców z ogrodu „Wytchnienie” są trzej pszczelarze oraz trzech hodowców gołębi ozdobnych.

 

Nowe pokolenie

Teren ROD „Wytchnienie” ma układ tzw. „wachlarza”, gdzie poszczególne kwatery od 1-11 przedzielone są alejami spacerowymi obsadzonymi parkowymi drzewami (sosna czarna, lipa, brzoza oraz krzewy). Całkowita powierzchnia działek wynosi ponad 19 ha. 592 działkowców użytkuje 17 ha. Pozostała powierzchnia to wspólnie użytkowane alejki oraz wykonane przy udziale Rady Osiedla Karłowice-Różanka mini boisko do gry w piłkę nożną.

W ogrodzie wiele działek przekazywanych jest z pokolenia na pokolenie. Ale nie brakuje też nowych działowców - młodych rodzin, w tym trzy z Ukrainy (posiadają obywatelstwo polskie). Prezes Rafał Lipman szacuje, że obecnie około 40 proc. to nowi użytkownicy. W okresie pandemii latach 2020-2021 dokonała się swoista zmiana pokoleniowa. Przydzielono 75 działek nowym działkowcom, którzy pozyskali je od starszych osób, także niespokrewnionych. Obecnie ponad 50 proc. działkowców stanowią mieszkańcy pobliskiego osiedla. Lista chętnych na dołączenie do ich grona jest długa, ale niestety wolnych działek nie ma.

Ważne inwestycje

Po roku 1989 w ogrodzie przeprowadzonych zostało wiele poważnych inwestycji m.in. całkowita wymiana ogrodzeń (2000 m), naprawa 50 bram wjazdowych, modernizacja budynku biurowego ROD, założenie kanalizacji i instalacji elektrycznej. W ramach projektu obywatelskiego w latach 2017-2019  udało się założyć oświetlenie od strony ulicy Kętrzyńskiej.

Obecnie Zarząd ROD „Wytchnienie” planuje kolejne przedsięwzięcia. W miarę posiadanych środków stopniowo wymieniane będą uszkodzone bramy i naprawiane ogrodzenia. - Na ten cel chcemy przeznaczyć około 80 tysięcy złotych, co pozwoli na wymianę 17 bram, naprawę 12 bram oraz bieżącą naprawę ogrodzeń – wymienia Prezes Zarządu Rafał Lipman. Ze względu na obowiązek ponoszenia opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi i wzrost kosztów utrzymania porządku na terenie ROD „Wytchnienie” istnieje obawa, czy wystarczy środków na realizację planów inwestycyjnych (w tym założenie prądu na terenie działek).

Dla lokalnej społeczności

Zarząd ROD „Wytchnienie” aktywnie współpracuje z Radą Osiedla Karłowice-Różanka wspierając ją w integracji społeczności lokalnej. Przykładowo udostępnia pomieszczenia biura na spotkania w okresach przedświątecznych, zajęcia dla seniorów wykonywania rękodzieł artystycznych,  aktywizowania osób z Klubu Seniora poprzez organizację nordic walking w ramach spacerów alejkami ROD „Wytchnienie”.

Uroczyste świętowanie nadchodzącego jubileuszu Zarząd ROD „Wytchnienie” przewiduje zorganizować w Dniu Działkowca. Już obecnie  z okazji zbliżającego się jubileuszu oraz tegorocznych dożynek na początku października została zamówiona msza w intencji działkowców i ich rodzin.

 

 


90-lecie istnienia ROD „Gajowice”

Wrocławski ogród „Gajowice” położony jest na pograniczu dwóch osiedli: Gajowice i Grabiszyn. Od strony zachodniej przylega do stadionu WKS Śląsk. Jego nazwa pochodzi od wsi Gajowice, która już w średniowieczu słynęła z uprawy warzyw i owoców. Do czasu przyłączenia jej do miasta w drugiej połowie XIX w. była zaliczane były do tzw. „obszaru wielkiego warzywnictwa”.

Po II wojnie światowej napływający z całej Polski osadnicy kontynuują te tradycje. W 1948 powstaje Wrocławski Związek Towarzystw Ogrodów i Osiedli Działkowych. Obecny ROD „Gajowice” po zakończeniu wojny przedstawiał żałosny widok. Zniszczone ogrodzenie, porozbijane altany i mnóstwo różnego rodzaju żelastwa z niewypałami włącznie. Aby miejsce to znowu stało się kwitnącym, pełnym warzyw i owoców ogrodem w 1949 roku powołano Pracowniczy Ogród Działkowy „Gajowice”. Zgodnie z ustawą z marca 1949 roku zarząd nad  pracowniczymi ogrodami objęło Zrzeszenie Pracowniczych Związków Zawodowych.

Funkcja aprowizacyjna

Pierwszymi działkowcami zostali okoliczni mieszkańcy. Rekrutowali się z różnych, wrocławskich  zakładów przemysłowych i usługowych, zazwyczaj  położonych w  rejonie ogrodu. - Pracownicze  ogrody działkowe z założenia miały służyć rekreacji rodzinnej, ale przede wszystkim zaspakajaniu zapotrzebowania w  warzywa, owoce, a nawet drób. Także ogród „Gajowice” w pierwszym okresie pełnił funkcję  aprowizacyjną – mówi obecny prezes ROD „Gajowice” Sławomir Suwała. Na działkach rosły popularne drzewa i krzewy owocowe (jabłoń, śliwa, wiśnia, grusza), uprawiano podstawowe warzywa.

 Nowe czasy

W ostatnich latach obraz ogrodu zmienia się podobnie, jak i innych ROD w kraju. Obecnie z ponad 400 działek (zajmujących łącznie powierzchnię 11 ha) większość ma charakter mieszany. Służą zarówno rekreacji, jak i uprawie roślin. - Pojawiły się co prawda działki typowo rekreacyjne z urządzeniami dla dzieci, jednak w naszym ogrodzie nie jest ich wiele – zauważa prezes Suwała. Dodaje, że działkowcy uprawiający warzywa i owoce to zwykle osoby ceniące sobie żywność BIO. Wśród  dzierżawców w ogrodzie „Gajowice” jest  obecnie dużo młodych ludzi, rodzin z  małymi dziećmi. Zainteresowanie tej grupy społecznej działkami wzrosło szczególnie w okresie pandemii.

Niezbędne inwestycje

W pierwszym okresie po wojnie,  przy pomocy zakładów pracy i w tak zwanym wówczas „czynie społecznym”, uporządkowano teren po zniszczeniach wojennych oraz zbudowano ogrodzenie. W 1964 r. urządzono pierwszy plac zabaw dla dzieci. Elektryfikacja ogrodu rozpoczęła się w 1993 r. Modernizację istniejącej sieci,  jej dostosowanie do nowych wymogów technicznych   przeprowadzono  w latach 2015-2017. W 2003 r. zbudowano  altanę Zarządu. Wśród  inwestycji ostatnich lat warto wymienić urządzenie  utwardzonego  placu pod kontenery śmieciowe, zamontowanie nowych  gablot i tablic informacyjnych, stworzenie nowego placu zabaw ze środków Gminy Wrocław, remont dachu altany Zarządu. W 2020 r.  Urząd Miasta Wrocławia  wykonał  ze środków własnych remont alejki od ul. Stalowej. Zyskała ona nową nawierzchnię (wymiana bardzo zniszczonej nawierzchni asfaltowej na kostkę brukową), ławki, kosze na śmiecie (koszt inwestycji wyniósł ok. 430 tys. zł).

 

Było to możliwe dzięki dobrej współpracy z władzami miasta Wrocławia. - Prezydent Jacek Sutryk jest stałym gościem na wielu imprezach w Gajowicach m.in. od 3 lat uczestniczy w Dniu Działkowca, więc widzi i rozumie nasze potrzeby – podkreśla prezes ROD „Gajowice”.

W tym roku Zarząd zaproponował Walnemu Zebraniu (i propozycja została zaakceptowana) dwie nowe inwestycje: wymianę jednej z bram wjazdowych oraz rozpoczęcie procesu instalowania oświetlenia solarnego na terenie ogrodu. - Na pierwszy ogień ma pójść aleja Stalowa, a gdy pomysł się sprawdzi, zamierzamy oświetlić w ten sposób pozostałe aleje wraz z naszymi alejkami wewnętrznymi – zapowiada Sławomir Suwała.

Także w tym roku odbył się przetarg zorganizowany przez miasto, na wyłonienie firmy, która podejmie się kolejnego remontu - wymiany nawierzchni na alejce Oporowska. Tę inwestycję w 100 proc. sfinansuje Gmina Wrocław (przeznaczono na ten cel ok. 349 tys. zł).

 Otwarty dla mieszkańców

- Nasz ogród już od momentu powstania miał zaspokajać potrzeby nie tylko działkowców, ale też wszystkich wrocławian. Wciąż jest miejscem spacerów dla mieszkańców osiedla Gajowice – zapewnia Sławomir Suwała.  Główne alejki ROD są udostępnione w okresie zimowym w godzinach 9-16, a w pozostałych miesiącach od 9 do 21. Na alejkach znajdują się ławki, na których można odpocząć. Dla osób z pobliskiego osiedla ogród pełni funkcję parku. Jest nie tylko miejscem spacerów, ale także zielonymi płucami Osiedla Gajowice.
Poza tym około 4 lata temu Zarząd ROD - „Gajowice” rozpoczął współpracę z Radą Osiedla „Gajowice”. - Najpierw nieśmiało, ale od momentu, gdy Rada Osiedla zauważyła, że nasi działkowcy, w większości mieszkający na terenie Osiedla Gajowice, biorą udział w głosowaniu do Rady Osiedla, współpraca nabrała nowego wymiaru – żartuje prezes Suwała.  – A tak na serio, to my wspieramy ich inicjatywy, a oni pomagają nam w tematach, które przekraczają kompetencje, czy możliwości Zarządu – wyjaśnia.
Oprócz tego, w niedalekim sąsiedztwie ROD „Gajowice” znajdują się przedszkole oraz szkoła podstawowa. Stąd na ogrodowych alejkach często widać grupki dzieci pod opieką wychowawczyń na „lekcjach przyrody w terenie”. Przedszkolaki chętnie też korzystają z niedawno wyremontowanego placu zabaw dla dzieci.  W planach Zarządu ROD jest też wygospodarowanie z terenu wspólnego ROD ok. 80 m2 i przeznaczenie go na zielnik dla uczniów szkoły podstawowej. Temat miał być zrealizowany 2 lata temu, ale opóźniła go pandemia. 

Z okazji 90-lecia istnienia ROD „Gajowice”, Zarząd planuje w tym roku zorganizować świętowanie tej okrągłej rocznicy podczas Dnia Działkowca, na które zaproszenia otrzymają m.in. Prezydent Wrocławia Jacek Sutryk, czy Prezes Okręgowego Zarządu PZD we Wrocławiu Janusz Moszkowski. - Spodziewamy się, że podczas imprezy odbędzie się również uroczyste otwarcie wyremontowanej alejki Oporowska -  podsumowuje prezes Sławomir Suwała.

 

Lidia Sosnowska

Powrót

Copyright © 2024 Polski Związek Działkowców All rights reserved.