Publicystyka związkowa

Rodzinne ogrody działkowe - tradycja i nowoczesność - 13.08.2021

Rok 2021 jest szczególny dla polskiego ogrodnictwa działkowego. Minęło bowiem czterdzieści lat od powstania Polskiego Związku Działkowców. Jubileusz w ROD obchodzony jest z zachowaniem bezpieczeństwa sanitarnego w zależności od inicjatywy zarządów.

Przypomnijmy, że 6 maja 1981 roku Sejm Rzeczypospolitej uchwalił Ustawę o Pracowniczych Ogrodach Działkowych, mocą której powołał do życia PZD i powierzył mu prowadzenie pracowniczych ogrodów działkowych i reprezentowanie działkowców.

Myśl utworzenia samodzielnego związku, skupiającego społeczność działkową przewijała się od Il Rzeczypospolitej, gdzie czynione były starania 0      przyjęcie przez Sejm ustawy, która środowisko działkowców łączyłaby w jednej organizacji związkowej. Niestety wybuch II wojny światowej zniweczył plany i przygotowany projekt ustawy nie doczekał się realizacji.

Po zakończeniu wojny powrócono do pomysłu przedwojennego, ale warunki społeczno-polityczne i gospodarcze nie pozwalały na usamodzielnienie się środowiska działkowców. Tendencje i myśl przewijały się nadal wśród działaczy ruchu działkowców.

Pierwszą próbą było podporządkowanie Krajowej Radzie POD jednostek wojewódzkich, co dało pewną autonomię działkowcom w ramach Centralnej Rady Związków Zawodowych, mimo że nie było to łatwe.

- Czterdzieści lat funkcjonowania PZD zaowocowało efektem, że dziś skupia on 4601 ROD, gospodarujących na 40 000 ha gruntu - podkreśla Tadeusz Jarzębak, prezes Okręgowego Zarządu Polskiego Związku Działkowców w Szczecinie. - Zrzesza ponad milion członków, posiadających prawo do użytkowania działki dla 906 000 rodzin. Związek nie tylko propaguje idee ogrodnictwa działkowego, ale prowadzi politykę zmierzającą do rozwoju, opierając się na bogatych, ponad 120-letnich tradycjach tego ruchu społecznego.

Ustawa o POD i powołanie do życia PZD stworzyło warunki dla burzliwego rozwoju ogrodów, powiększenia niemal dwukrotnego areału pod ogrodami, zagospodarowania ponad 14000 ha gruntu. Dzięki czemu stworzono możliwość szans na użytkowanie działki dla 360 000 rodzin.

- Dzięki istnieniu silnego Związku udało się zażegnać niebezpieczeństwo na początku lat 90., próby likwidacji ogrodów działkowych - podkreśla prezes Jarzębak.

Zagrożenia następne związane z prywatyzacją i dzikie likwidacje ogrodów działkowych doprowadziły dzięki inicjatywie Związku do uchwalenia Ustawy o  Rodzinnych Ogrodach Działkowych w 2005 roku, która umocniła prawa do użytkowanych gruntów i zapewniła stabilizację ogrodom.

- Była to ustawa dobra, wprowadziła nowy model ogrodów rodzinnych, tworzyła nowe regulacje prawne, potwierdzała stabilność ogrodów użytkowanych ponad 10 lat, zapewniała zwolnienia podatkowe i wiele innych walorów - wylicza prezes Jarzębak. - Jednak ustawa to nie wszystko. Zaczęły się podchody zmierzające do podważania konstytucyjności niektórych przepisów ustawy, i trzeba było prowadzić kampanię w obronie ustawy zbieraniem podpisów i przekonywanie parlamentarzystów o znaczeniu ustawy dla bytu ROD.

W ostatecznym rachunku zaskarżenia ustawa znalazła się w Trybunale Konstytucyjnym, który zakwestionował ponad 50 proc. przepisów, orzekając o ich niekonstytucyjności. Nad ogrodami działkowym 1     Związkiem zawisło niebezpieczeństwo nieistnienia.

Dla rozwiązania problemu zaczęły pojawiać się projekty różnych opcji politycznych, wizji przyszłości ROD.

- Każdy z nich był ułomny i w konsekwencji w przyszłości doprowadziłby do likwidacji ogrodów i ograniczenia praw dla działkowców - mówi T. Jarzębak. - W zaistniałej sytuacji zagrożenia Związek rozpoczął walkę zakończoną opracowaniem i zgłoszeniem własnego projektu i zgłoszeniem go w ramach inicjatywy obywatelskiej popartej 926 000 podpisów.

Sejm RP niemal jednomyślnie przyjął ustawę o ROD 13 grudnia 2013 r. Nowa ustawa spełniła oczekiwania działkowców, godzi interesy samorządów oraz spełnia podstawowe zasady pluralizmu, dając prawo zrzeszania się. Umacnia prawa podmiotowe działkowców, a dla ROD poprawne zasady regulacji stanów prawnych.

- Silny Związek jest gwarantem stabilności i rozwoju ROD, a reprezentując działkowców można w ich imieniu występować w obronie ich praw, co miało miejsce w przypadku altan działkowych, opłat wodnych, gospodarki odpadami i w każdym przypadku stwierdzenia naruszeń przepisów lub praw działkowców - zaznacza T. Jarzębak.

Zarówno ustawa o POD, jak i ustawa o ROD położyły tamę dzikim likwidacjom ROD. - W okręgu szczecińskim pod rządami PZD również odnotowujemy wyraźne sukcesy - podkreśla prezes Jarzębak.

Na jubileusz 40-lecia PZD nakłada się Jubileusz 75-lecia polskich ogrodów działkowych na Pomorzu Zachodnim.

- Nawiązując do tradycji, która pielęgnujemy pieczołowicie, przejęliśmy ogrody po poprzednich użytkownikach - mówi T. Jarzębak. - W 1945 roku ogrodami zajął się zarząd miejski. Pierwsze posiedzenie Towarzystwa Ogrodów i Osiedli Działkowych w Szczecinie odbyło się 22 czerwca 1946 r., o czym informowaliśmy na stronie internetowej okręgu a pierwsze posiedzenie Wojewódzkiego Stowarzyszenia Ogrodów i Osiedli Działkowych odbyło się 10 sierpnia 1946 r. Oczywiście że po 1949 r. podporządkowano POD pod CRZZ i tak do 1981 r. funkcjonowały ogrody, po wojnie przejęte o dużym stopniu zniszczenia, dochodzącego nawet do 60 proc. Po 1981 r. realizując Uchwałę Rady Ministrów o rozwoju POD, pomimo częściowych likwidacji osiągnęliśmy obecny poziom zagospodarowanych gruntów pod ROD - 2500 ha, na których urządzonych jest 50 000 działek i zorganizowane są 174 ROD.

Niezależnie od wzrostu ilościowego nastąpiła zmiana jakościowa w rozbudowie infrastruktury ogrodowej, jakości zagospodarowania, doskonalenie struktur organizacyjnych i obsługi działkowca.

- Uwidoczniło się to szczególnie w okresie pandemii, gdzie brak wcześniejszych rozwiązań prawnych na wypadek sytuacji ekstremalnych wymusił szukania rozwiązań, z którymi Związek poradził sobie, zapewniając ciągłość funkcjonowania ROD i korzystanie z dziatek przez całe rodziny, wydając w tym celu 38 odpowiednich dokumentów regulujących tok życia w ROD oraz podległych jednostkach.

Dziś w dobie wzmożonego zapotrzebowania na działki Związek szuka sposobów na rozwój.

- W ostatnich latach Związek przyjął szereg programów celem dostosowania ROD do współczesnych potrzeb społecznych - podkreśla T. Jarzębak.

- Założenia tych programów są długofalowe i mają doprowadzić do rozwoju ROD, unowocześnienia, poprawy warunków klimatycznych i ekologii, doskonalenie zarządzania i obsługi.

W ROD następuje ewolucja w kierunku nowoczesności.

- Wymaga to jednak zmian prawnych, wsparcia systemowego samorządów gminnych, wzorem innych miast, pozyskiwania nowych gruntów i tworzenia nowych ogrodów w pobliżu budujących się - nowych osiedli wielorodzinnych, pokrywających straty wynikające z koniecznych społecznie likwidacji oraz powiększania areału ogrodów wynikający z bieżących potrzeb - wylicza T. Jarzębak. - Związek wychodzi naprzeciw potrzebom angażując się do akcji 47. edycji konkursu „Cały Szczecin w Kwiatach" oraz innych przedsięwzięć zorganizowanych przez samorządy, a także udostępnia infrastrukturę ROD w ramach programu społecznego rozwoju ROD we współpracy ze środowiskiem zewnętrznym.

Obostrzenia sanitarne ograniczyły możliwości uczczenia rocznicy powstania PZD, niemniej jednak w rocznicę przyjęcia ustawy o POD przez Sejm RP i w rocznicę I Zjazdu Krajowego Delegatów, który przyjął statut i wybrał organy statutowe odbyło się uroczyste, w systemie zdalnym, posiedzenie Krajowej Rady  PZD, z udziałem długoletnich działaczy związkowych. Jubileusz w ROD obchodzony jest z zachowaniem bezpieczeństwa sanitarnego w zależności od inicjatywy zarządów.

- Z okazji „ podwójnego jubileuszu wszystkim działkowcom Szczecińskiego Okręgu PZD, członkom rodzin oraz przyjaciołom i sympatykom idei ogrodów działkowych życzymy wszystkiego najlepszego -mówi T. Jarzębak.

Źródło: Kurier Szczeciński

Powrót