Publicystyka związkowa

Obywatelski projekt ustawy o ROD to sukces historyczny - 05.02.2014

Sprawa ogrodów działkowych nie schodziła z afiszy przez długie miesiące. To niemalże 18 miesięcy intensywnej walki o być albo nie być dla blisko pięciu tysięcy ogrodów działkowych w Polsce. Setki tysięcy listów, petycji i apeli do władz  RP i polityków, a przede wszystkim milion podpisów pod inicjatywą obywatelską świadczy nie tylko o ogromnej determinacji działkowców, ale także o tym, jak sprawa ta była i  jest ważna dla kilku milionów Polaków.

Nowa ustawa o ogrodach działkowych, którą udało się uchwalić na wniosek obywateli, z całą pewnością zapisze się na kartach historii. Dlaczego? Ustawa o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej, która przysługuje grupie co najmniej 100 tysięcy obywateli, to mechanizm demokracji, który w Polsce funkcjonuje dopiero od sierpnia 1999 r. Statystyki nie powalają jednak na kolana. Od 1999r. do 2011r. na 116 komitetów zgłoszonych do marszałka Sejmu, zaledwie jednej trzeciej z nich (39) udało się wnieść skutecznie swój projekt pod obrady Sejmu. Blisko połowie komitetom (49) nie udało się w terminie złożyć projektu ustawy wraz z wymaganą liczbą podpisów, a wielu pomysłodawców nie otrzymało pozytywnej zgody na rejestrację komitetów. Dlaczego? Podstawowym problemem jest to, że cała procedura związana ze złożeniem własnego projektu ustawy do Sejmu jest nie tylko ogromnie pracochłonna, ale wymaga ogromnego poświęcenia i poparcia rzeszy obywateli.

Komitet obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej od momentu rejestracji ma zaledwie 3 miesiące na złożenie w Sejmie projektu ustawy wraz z listą zebranych pod nim 100 tysięcy podpisów zawierających bardzo szczegółowe dane, takie jak adres zamieszkania i numer pesel. Komu wydaje się, że jest to łatwe zadanie, niech idzie na ulicę z kartką papieru i spróbuje przekonać choć 10 osób, by zechciały napisać mu swoje prywatne dane i podpisać się pod jakąś bliżej nieznaną mu inicjatywą. Już samym w sobie sukcesem będzie to, jeśli ktokolwiek zatrzyma się, by wysłuchać tego, co mamy do powiedzenia. Pobudzanie zainteresowania opinii publicznej dla zamierzonego przedsięwzięcia to praca niemalże syzyfowa. Niełatwo bowiem w naszym ospałym społeczeństwie zaktywizować dla tego typu oddolnych inicjatyw odpowiednią liczbę osób, które wzięłyby na siebie ciężar pracy społecznej.

Tylko nieliczni są w stanie tego dokonać. Już samo w sobie zdobycie 100 tys. podpisów jest ogromnym osiągnięciem każdej takiej inicjatywy. Przekroczenie tej liczby niemalże dziesięciokrotnie, to kwestia nie tylko ogromnego i historycznego sukcesu w dziedzinie inicjatyw obywatelskich, ale przede wszystkim to świadectwo zaangażowania i poświęcenia setek tysięcy osób, jak również społecznego poparcia, które w przypadku ogrodów działkowych – jest niezachwiane i niepodważalne.

Nie będą to próżne słowa jeśli powiemy jasno, że obywatelski projekt działkowców to pierwsza w demokratycznej Polsce inicjatywa, która cieszyła się tak ogromnym poparciem całego społeczeństwa, że była w stanie pokonać wszelkie trudności, które piętrzyły lawinowo niemalże się na każdym kroku. Przeszkód nie brakowało i - jak pokazują ostatnie wydarzenia – nadal nie brakuje, bo „złe licho nie śpi”, a interes i dobro ludzi nieustająco musi walczyć z biznesem i pieniądzem. W tym wypadku nie da się ukryć tego, że 43,5 tys. ha ogrodów to miliony złotych zakopane niczym skarb w ziemi, którą działkowcy pielęgnują własnymi rękoma i o którą są w stanie walczyć do ostatniego tchu.

Jedynie 11 projektów obywatelskich zostało do tej pory uchwalonych, przy czym nie każdy przyjęto w takiej formie, w jakiej został złożony przez projektodawcę. Większość obywatelskich projektów ustaw ma – mówiąc sejmowym żargonem – „wysoki wskaźnik upływu czasu od skierowania”. Są więc w czołówce projektów ustaw, nad którymi prace zdecydowanie się przeciągają. Obecnie w Sejmie w zamrażarce sejmowej czeka 10 projektów ustaw obywatelskich. Rekordzista - obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – na rozpatrzenie czeka od 2008 roku.

Uchwalone przez Sejm ustawy:

ROK	Uchwalono ustaw	Ile uchwalono projektów obywatelskich?
1999	126	0
2000	97	0
2001	258	3
2002	213	1
2003	226	0
2004	241	2
2005	199	1
2006	193	0
2007	170	1
2008	251	0
2009	232	1
2010	229	0
2011	234	1
2012	134	0
2013	170	1
suma	2973	11

Tabelka pokazuje jak nikły procent (bo zaledwie 0,36%) stanowią projekty obywatelskie w procesie legislacyjnym w polskim parlamencie w ciągu ostatnich 15 lat. Uchwalenie więc choć jednego projektu złożonego przez grupę obywateli jest niebywałym sukcesem, zaś dzień wejścia w życie ustawy obywatelskiej powinien być świętem społeczeństwa obywatelskiego.

Projekt obywatelski w liczbach:

- ustawa o ROD jest 11 projektem obywatelskim przyjętym przez Sejm w ciągu 15 lat istnienia inicjatywy obywatelskiej

- 432 dni – tyle trwał proces legislacyjny obywatelskiej ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych od momentu jego wpłynięcia do Sejmu do czasu podpisania ustawy przez Prezydenta

(12.10.2012 projekt ustawy wpłynął do Sejmu - 18.12.2013 B. Komorowski podpisał ustawę)
- do projektu złożono blisko 250 poprawek (ok. 130 poprawek złożyły kluby PO, SP, PiS, RP, TR i ID, prawie 40 poprawek wpłynęło od różnych resortów, ok. 50 poprawek złożył Komitet, a kilkadziesiąt zostało złożonych przez Biuro Legislacyjne w tracie prac)
- prace w podkomisji trwały 5 miesięcy
- działkowcy pięciokrotnie pikietowali, manifestowali i protestowali na ulicach miast
- ogólnopolska manifestacja zgromadziła 15 tys. działkowców, którzy pokojowo manifestowali pod Sejmem i Kancelarią Premiera
- Komitet Inicjatywy Obywatelskiej, który prowadził kampanię promującą projekt obywatelski oraz zbierał pod nim podpisy zgromadził w sumie 1180 osób
- Premier Donald Tusk 3 razy osobiście spotkał się z przedstawicielami PZD, na czele z Prezesem Eugeniuszem Kondrackim, oraz pełnomocnikami Komitetu Inicjatywy Obywatelskiej mec. Bartłomiejem Piechem i mec. Tomaszem Terleckim
- Marszałek Sejmu Ewa Kopacz dwukrotnie przyjęła delegację przedstawicieli PZD
- pod projektem obywatelskim zebrano rekordowo dużą liczbę podpisów – 924801
- projekt poparli nie tylko działkowcy, ich rodziny, ale także znane postacie jak żużlowiec Andrzej Huszcza, politycy samorządowi i organizacje tj. OPZZ, INSPRO Instytut Spraw Obywatelskich, PZERI i inni.

- w obronę działkowców włączyło się także Międzynarodowe Biuro Ogrodów Działkowych i Rodzinnych z siedzibą w Luksemburgu, które skierowało w tej sprawie listy do polskich władz
- ponad 2 tys. listów do polskiego Premiera, Prezydenta, Marszałek Sejmu, Rzecznika Praw Obywatelskich, a także do klubów parlamentarnych przesłali działkowcy europejscy – solidaryzując się w polskimi użytkownikami działek

- to pierwszy apolityczny projekt obywatelski, który zamiast dzielić połączył – bowiem poparły go wszystkie partie bez względu na polityczne poglądy

- Blisko 100 tys. maili wysłali działkowcy korzystając z internetowej aplikacji dostępnej na stronie Komitetu wysyłając listy do posłów z sejmowej podkomisji, Komisji Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, a także do Marszałek Sejmu i Kancelarii Premiera

- ponad 5,5 tys. zbiorowych stanowisk i apeli skierowali działkowcy w obronie obywatelskiej ustawy o ROD

- działkowcy zorganizowali setki indywidualnych spotkań z posłami i senatorami, podczas których przekonywali o słuszności zapisów projektu obywatelskiego i konieczności szybkiego uchwalenie tej ustawy, by zabezpieczyć wieloletni dorobek działkowców przed likwidacją

Tajemnica sukcesu działkowców?

We wrześniu 2012 roku CBOS opublikował badanie dotyczące opinii na temat rodzinnych ogrodów działkowych.  Sondaż ten pokazał, że działkowcy bezsprzecznie cieszą się szerokim społecznym poparciem. Aż 88% Polaków  poparło dalsze istnienie ogrodów działkowych. Sondażowe dane urzeczywistniły się podczas zbierania podpisów pod projektem obywatelskim. Masowość akcji zbierania podpisów i rosnące z dnia na dzień poparcie zbierane wśród śniegu, mrozu i lodu pokazało ogrom poparcia całego społeczeństwa dla ogrodów działkowych. Przyszłość i rozwój ogrodnictwa działkowego to bardzo ważna sprawa nie tylko dla społeczności działkowej i ich rodzin, ale, jak pokazują niedawne doświadczania, dla całego społeczeństwa.
Społeczne poparcie, niezwykłe zaangażowanie całego środowiska działkowego, prężna działalność Polskiego Związku Działkowców, który nie ustawał w walce i nie poddawał się politycznym grom i manipulacjom, i do końca walczył o dobre prawo działkowców i ogrodów, to tylko składowe tego sukcesu. Jedną z nich jest także kompromis, bez którego tej ustawy nie byłoby w wyznaczonym przez Trybunał Konstytucyjny terminie. Kompromis jednak nie dotyczy konstytucyjności przepisów, bowiem tu miejsca na kompromis nie ma. Ustawa realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z lipca 2012r., przede wszystkim zapewnia pluralizm w ogrodach i wolność zrzeszania się działkowców w stowarzyszenia. Obywatelski projekt ustawy działkowej, który 19 stycznia br. stał się obowiązującym prawem nie tylko potwierdza fakt, że interesy społeczne można – w pewnej mierze – artykułować i efektywnie o nie zabiegać ponad podziałami politycznymi, ale tez pokazuje, że w jedności siła. Ten sukces, jakim jest uchwalona ustawa, nie byłby możliwy bez zaangażowania tysięcy działkowców. I choć nie brakuje w dalszym ciągu tych, którzy nie mogą odżałować tego, iż tysiące hektarów ziemi, na której znajdują się ogrody, nadal pozostanie w rękach działkowców, to tym razem dobro ludzi – działkowców - zwyciężyło w walce z deweloperami i innymi grupami interesu, którzy na ogrody działkowe patrzą jedynie przez pryzmat ich wartości finansowej.

 

Agnieszka Hrynkiewicz

Powrót