Porady ogrodnicze

Rabata ziołowo–warzywna źródłem zdrowia dla działkowca i jego rodziny - 12.04.2012

Ogrody  coraz częściej nabierają  charakteru  rekreacyjnego,  sadzi się na nich wiele roślin typowo ozdobnych, iglaków, ciekawych roślin liściastych ogród wypełnia pięknie wypielęgnowany trawnik. W takim przypadku działka na pewno spełnia swoje zadania jako  teren do wypoczynku i rekreacji, ale czy nie warto pomyśleć  i wydzielić  teren pod mały warzywnik  i zacząć uprawiać  warzywa, które nie zawsze dostępne są na najbliższym warzywnika. Pomyślmy również o naszych dzieciach, które często zerkają na bogaty warzywnik sąsiadów.Oczywiście nie polecam uprawiania warzyw  na ogrodach znajdujących się  przy ruchliwej ulicy. Chciałabym polecić do uprawy warzywa, które nie sprawią większej trudności w ich uprawie,a  urozmaicą  naszą kuchnię.     

Nowalijki po długiej przerwie zimowej  pojawiające się na naszych ogrodach smakują super. Sami przy pomocy takich urządzeń jak szklarnia, tunel foliowy, czy mały inspekt możemy uprawiać nowalijki z korzyścią dla naszego zdrowia  i budżetu domowego.

(fot: źr. Wikipedia)

Takie warzywa jak rzodkiewka, cebuladymka, sałata, szpinak, koperek, rzeżucha ogrodowatowczesną wiosną niesamowicie smaczne i zdrowe  warzywa. Wiosna to czas siewu różnego koloru i kształtu  salat, znakomite warzywo o krótkim okresie wegetacji  co sprawia, że warzywa te szybko nadają się do konsumpcji. Są odmiany sałat mniej znanych  w naszych ogrodach ,które warto uprawiać np. Salata łodygowa zwana również głąbikami krakowskimi  o małych wymaganiach,warunki uprawy są podobne jak sałaty głowiastej.  W miesiącu czerwcu,  kiedy nie mamy jeszcze ogórków gruntowych  pędy sałaty łodygowej świetnie nadają się po obraniu z łykowatej skórki  do zakiszenia, nie mogą być zdrewniałe. Pokrojone na niewielkie kawałki /6-8 cm/  z dodatkiem chrzanu, czosnku, kopru z zalewą solankową, postępujemy tak samo jak z ogórkami  małosolnymi.

Dobór gatunków na rabatę warzywną  zależy od naszych potrzeb.  Polecam do uprawy warzywa, które rzadko są spotykane na naszych ogrodach,ale warto się nimi  zainteresować.

Pasterna-warzywo korzeniowe przypominające wyglądem pietruszkę, w Europie uprawiane  było już w średniowieczu. Wartość odżywcza korzeni pasternaku jest bardzo duża,pobudza apetyt, wpływa regulująco na proces trawienia .Specyficzny smak i zapach  korzeniom  nadają  olejki eteryczne zawarte w tej roślinie ,które mają  ogromne znaczenie dietetyczne. Warzywo bardzo dobrze zimuje w gruncie.  Bardzo dobrze udaje się  na ziemiach głęboko uprawionych ,próchnicznych  i zasobnych w wodę  ,co sprzyja  tworzeniu się  długich kształtnych korzeni. Świetny dodatek do sałatek warzywnych.

Polecam świetną sałatkę z pasternaku  -ugotowany korzeń pasternaku pokrojony w kosteczkę , tyle samo pokrojonego jabłka,biała część pora ,wszystko wymieszane z majonezem i najważniejszy dodatek  do tej sałatki to drobno pokrojone orzechy włoskie.    

Skorzonera  i salsefia  również warzywa korzeniowe zbyt rzadko uprawiane na naszych działkach . Częścią jadalną tych warzyw są korzenie,w których znajduje się  wiele składników odżywczych i leczniczych .Zawierają cukry, białka, związki mineralne, witaminy z grupy B i dużo suchej masy. Wśród cukrów  występuje inulina, dzięki której  skorzonera  i salsefia  są polecane dla diabetyków.

Salsefię i skorzonerę  jada się najczęściej ugotowane z wody , podobnie jak  kalafior  są świetnym dodatkiem  do sałatek jarzynowych. Obrane korzenie  wrzuca się do lekko zakwaszonej wody /kwaskiem cytrynowym lub octem/,by nie ciemniały potem gotuje się w lekko osolonej wodzie do miękkości.Ugotowane mogą być podawane z dodatkiem masła i przypraw ziołowych. 

Cebula wielopiętrowa - cebula ta jest rośliną wieloletnią wytrzymuje  niskie temperatury nawet do -30 ⁰C, wymagania uprawowe i glebowe podobne jak u cebuli zwyczajnej. Cebule są ciemnoczerwone i fioletowe. Część nadziemna to liście i pędy kwiatostanowe  .Na szczycie kwiatostanu oprócz kwiatów tworzą się małe cebulki /4-5 szt/ z niewielkim szczypiorkiem.  Z tych cebulek wyrastają  następne 2-3 „piętra”- stąd nazwa. W miarę potrzeb, do spożycia ścina się  główną cześć jadalną oraz większe cebulki. W taki oto sposób  mamy w naszym ogrodzie ciągle świeży szczypiorek.   

Fenkuł – jest odmianą botaniczną kopru włoskiego. Jest to warzywo mało znane w Polsce,ale godne polecenia. Wartość kaloryczna jest niewielka ,dlatego fenkuł jest świetnym składnikiem  niskokalorycznych diet .Można go spożywać na  surowo  ,drobno posiekany z innymi warzywami zgodnie z upodobaniem ,ale również może być duszony  w małej ilości wody i podawany z innymi warzywami lub samym sosem ziołowym. Liście, zgrubienia pochwy liściowej jak i nasiona mają zapach anyżkowy .Łatwy  w uprawie pierwsze plony zbiera się  po 3 miesiącach od  siewu  nasion. 

Fasola  - w działkowym warzywniku nie jest rzadkością. Jest to warzywo o dużej wartości odżywczej i dietetycznej, uprawa jest bardzo łatwa i nie powinna sprawić żadnych trudności. Jest na rynku wiele odmian godnych polecenia.  Do uprawy na małych rabatach warzywnych polecam odmiany tyczne .Mała „choinka”  wykonana z tyczek bambusowych  będzie świetną podpora dla fasoli tycznej i równocześnie świetną ozdobą. Może być z powodzeniem uprawiana przy ścianach altan, na trejażach tworząc zielone zaciszne kąciki . Jako odmiany tyczne sprawdzone polecam do uprawy Atlas odmiana o żółtych, długich, szerokich i spłaszczonych strąkach oraz odmiana z importu Blauhilde o długich ciemnofioletowych strąkach, które po ugotowaniu są zielone.

Rokietta siewna  zwana również  rukolą – częścią użytkową tej rośliny są  liście, które mają lekko pikantny korzenny  smak. Liście tej rośliny można gotować na parze tak jak szpinak. Najsmaczniejsze są liście młode. Rukolę  można wysiewać kilka razy w sezonie wegetacji.

Portulaka warzywna   warzywo liściowe  spożywa się podobnie jak sałatę i szpinak.

Zbiór pędów z jednego cyklu może być nawet 3 krotny, roślinę w ciągu sezonu wegetacyjnego można siać kilkakrotnie . Lubi wilgotne stanowisko.

Oczywiście na naszym warzywniku powinny znaleźć się również zioła, wiele z nich   posadzonych raz na kilka lat cieszyć będzie nasze oko  i zmysły powonienia .Polecam do ogrodu następujące zioła :

Tymianek ogrodowy – krzewinka  o wysokości 20-50 cm silnym miłym  zapachu, ziele tymianku  działa  bakteriobójczo, przeciwskurczowo. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego, ułatwia trawienie. Świetne  zioło do przyprawiania  drobiu, sosów, serów i sałatek.

Szałwia lekarska  -krzewinka  o zimozielonych liściach  o wysokości 30-70 cm ,roślina miododajna ,kwitnie  VI-VII, o wielokierunkowym zastosowaniu.

Melisa lekarska -  bylina o wys. 60 cm  liście o silnym cytrynowym zapachu.Zespół substancji zawartych w liściach melisy działa bardzo korzystnie na  przewód pokarmowy i układ nerwowy.Świeże  liście melisy są świetnym dodatkiem do sałatek warzywnych . Roślina miododajna.

Hyzop lekarski -  krzewinka o wys. 40-60 cm  ,kwitnie VI-IX kwiaty hyzopu są bardzo dekoracyjne ze względu na piękna barwę. Roślina miododajna .Świetny dodatek do potraw z fasoli,ziemniaków,twarogów, pasztetów. Roślina lecznicza stosowana przy  schorzeniach wątroby.

Bazylia - roślina jednoroczna o wys. 25-45 cm ,rozmnaża się z nasion ,roślina typowo przyprawowa ,świeże liście są świetnym dodatkiem do sałatek, potraw z grochu, pomidorów. Pobudza apetyt, działa uspokajająco na system nerwowy.

Lawenda –półkrzew ,kwitnie VI-VII   , dorasta do wys. 70 cm, liście szare ,kwiaty niebieskofioletowe. Kwiaty  pięknie pachną,napary z kwiatów  stosuje się przy zaburzeniach trawiennych, mają również działanie uspokajające.

 

Na koniec moich sugestii w uprawie warzyw  i ziół chciałabym powiedzieć że :

Żadne mineralne zdrowie

kosmetyki, piękne stroje

nacierania,naświetlania

operacje i starania

biegu czasu nie odwrócą

i młodości nie przywrócą …

lecz uczynić jest to  w stanie

działek naszych uprawianie.

                                                                                     

Longina Ciesielska

Instruktor  ogrodniczy

 Okręgowy Zarząd PZD

w Słupsku

 

 

Literatura przydatna w dziedzinie warzywnictwa Wydawnictwa „działkowiec”

„Intensywna  uprawa warzyw”, „Sekrety warzyw”, „Pomidor i papryka”, „Jak uprawiać pod osłonami”, „Warzywa dyniowate”.

 

Literatura przydatna w uprawie ziół na działce

„Ogród ziołowy” Wyd. „działkowiec”,  „Zioła na działce” – książka wydana przez Krajową Radę PZD.

 

 

 

 

 

   

Powrót