Szukaj

Walka Związku o podstawy prawne gruntów ROD - 03.04.2012

         Priorytetowym zadaniem Polskiego Związku Działkowców zawsze było i jest regulowanie stanu prawnego i komplementowanie dokumentacji rodzinnych ogrodów działkowych, a wcześniej pracowniczych ogrodów działkowych. Zgromadzenie wszelkich dokumentów formalno-prawnych, w tym: decyzji administracyjnych przyznających Związkowi prawo użytkowania gruntu, protokołów zdawczo-odbiorczych, aktów notarialnych ustanawiających prawo użytkowania wieczystego, wypisów z ksiąg wieczystych, podziałów geodezyjnych działek czy podstawowych informacji dotyczących ogrodu, stanowi źródło wiedzy o poszczególnych ogrodach działkowych i oręż w walce o spokój i bezpieczeństwo w przypadku prowadzenia postępowań sądowych i administracyjnych. Bowiem o uchronieniu ogrodu przed likwidacją czy o obronie przed negatywnymi dla Związku wyrokami sądów, niejednokrotnie decydowały, w sposób istotny, dokumenty źródłowe i zapisy w księgach wieczystych.

         Wiele zadań dla struktur Związku w zakresie regulacji stanu prawnego gruntów dotyczyło ogrodów zakładanych przed wejściem w życie ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych z 6 maja 1981 r., których budowniczymi były samorządy, zakłady pracy, spółdzielnie produkcyjne itd. Podmioty te często nie przywiązywały uwagi do dokumentacji prawnej powstania ogrodu. Zresztą w tamtym czasie, gospodarka gruntami w naszym kraju kierowana była ideą dobra ogółu. Zatem Związek przejął na siebie konieczność regulacji stanu prawnego gruntów zajętych przez ogrody. W akcję kompletowania dokumentów prawnych ogrodów zostały włączone wszystkie organy Związku, ponieważ odszukanie po wielu latach dokumentów źródłowych w  archiwach, urzędach miast i gmin, wymagało wiele wysiłku, cierpliwości, ale przede wszystkim współpracy i dobrej woli urzędników. Niestety Związek nie zawsze znajdował i nie znajduje zrozumienia w tych sprawach. W wielu przypadkach do dziś, trudnym jest odszukanie dokumentów pierwotnych.

         Jednak działania Związku zawsze miały na celu uwidocznienie w księgach wieczystych, nie tylko prawa użytkowania wieczystego, ale również prawa użytkowania, które przysługują Związkowi w stosunku do zajmowanych gruntów.

         Związek może poszczycić się ogromnym osiągnięciem, gdyż w oparciu o ustawę o pracowniczych ogrodach działkowych z 6 maja 1981 r., a w szczególności o jej nowelę z 23 czerwca 1995 r., Polski Związek Działkowców przejął w użytkowanie wieczyste ponad 63 % gruntów ogrodów. To właśnie ten akt prawny leży u podstaw gwarancji i trwałości rodzinnych ogrodów działkowych. Na podstawie zawartych umów notarialnych Polski Związek Działkowców przejął i ujawnił w księgach wieczystych prawo użytkowania wieczystego do gruntów o łącznym obszarze 27 246 ha, na którym funkcjonuje 598 000 działek. Grunty będące w użytkowaniu wieczystym Polskiego Związku Działkowców posiadają najsilniejszą ochronę prawną, a to wszystko można było osiągnąć jedynie dzięki rozwiązaniom i unormowaniom prawnym wynikającym z ustawy o pracowniczych ogrodach działkowych.

          Taki stan rzeczy osiągnięto w wyniku wieloletnich wysiłków i wytężonej pracy, a niekiedy wręcz i walki organów Związku, udziałowi indywidualnych działkowców oraz przychylności organów samorządu terytorialnego. Uzyskane przez Związek prawo użytkowania wieczystego do gruntów, umożliwiło wszystkim działkowcom  uzyskanie spokoju i prawnej ochrony funkcjonowania ogrodów, w których użytkują swoje działki.

          Jednak nie wszystkie ogrody w kraju uzyskały tak mocny tytuł prawny do gruntów, jakim jest prawo użytkowania wieczystego. Badania prawne gruntów potwierdzają, że w stosunku do ponad 34 000 hektarów, na których funkcjonuje ponad 752 000 rodzinnych działek, Polski Związek Działkowców posiada tytuł prawny w formie użytkowania wieczystego bądź użytkowania, potwierdzony pełną dokumentacją prawną i stanowi to blisko 80 % ogółu  powierzchni gruntów ROD. W stosunku do tych ogrodów, które nie posiadają potwierdzonego na rzecz PZD tytułu prawnego do gruntów, stosowną dokumentacją, jedyną ochronę prawną stanowi ustawa o POD oraz ustawa o ROD. Bowiem na podstawie unormowań prawnych wynikających z art. 33 ustawy z dnia 6 maja 1981 r., pracownicze ogrody działkowe istniejące ponad dziesięć lat w dacie wejścia w życie ustawy, a nie mające ustalonej lokalizacji, uznano za ogrody stałe w rozumieniu ustawy. Jest to zatem swoista instytucja prawna potwierdzająca fakt powstania ogrodu stałego, w wyniku jego istnienia przez okres w tym przepisie określony. Natomiast zgodnie z art. 41 ustawy o ROD, pracownicze ogrody działowe istniejące w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy stały się rodzinnymi ogrodami działkowymi w jej rozumieniu. Ustawa o ROD w art. 41 ust. 2 gwarantuje również, że pracownicze ogrody działkowe o nieuregulowanym stanie prawnym, a zarejestrowane w rejestrze pracowniczych ogrodów działkowych prowadzonym na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy o POD stają się rodzinnymi ogrodami działkowymi. Intencją tego przepisu jest nadanie statusu rodzinnego ogrodu działkowego każdemu zarejestrowanemu pracowniczemu ogrodowi działkowemu bez względu na to czy posiada on tytuł prawny do gruntów, którymi włada, czy też nie. Zatem o bycie prawnym ogrodu przesądza fakt rejestracji tego ogrodu w Rejestrze ROD. Sytuacja taka dotyczy przede wszystkim ogrodów tzw. starych, które powstawały po wojnie, a także jeszcze tych przedwojennych. W tamtym okresie czasu nieważna była decyzja lub inny dokument, a liczyła się ofiarność i faktyczna  pomoc ludziom, którzy dzięki działce mogli przetrwać i wyżywić cała rodzinę.

          W związku z tym, że kwestia sytuacji prawnej rodzinnych ogrodów działkowych i gruntów, na których są usytuowane, jest niezwykle ważna i pozwala właściwie zabezpieczyć przyszłość milionów działkowców i spokój w możliwości użytkowania przez nich działek, wszystkie struktury Związku dbały o to, by problematyka ta była prawnie uregulowana, a zadania wymagane w tym względzie – realizowane.

           Dlatego też w Krajowej Radzie PZD przyjęto szereg uchwał, wymienionych poniżej, które stanowiły o tym, jak należy postępować, by podstawy prawne gruntów ROD były właściwie zabezpieczone. Uchwały te to:

• uchwała Prezydium KR PZD nr 81/2002 z dnia 17 czerwca 2002 r. w sprawie przeglądu dokumentacji dotyczącej gruntów pracowniczych ogrodów działkowych,
• uchwała Prezydium KR PZD nr 119/2005 z dnia 20 października 2005 r. w sprawie ujawniania w księgach wieczystych praw przysługujących Polskiemu Związkowi Działkowców do terenów ROD,
• uchwała Prezydium KR PZD nr 60/2006 z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie studiów i planów zagospodarowania przestrzennego tworzonych przez gminy,
• uchwała Prezydium KR PZD nr 103/2007 z dnia 4 czerwca 2007 r. w sprawie przeglądu dokumentacji dotyczącej gruntów rodzinnych ogrodów działkowych i ujawniania w księgach wieczystych praw przysługujących Polskiemu Związkowi działkowców do tych gruntów,
• uchwała Prezydium KR PZD nr 102/2007 z dnia 4 czerwca 2007 r. w sprawie studium i planów zagospodarowania przestrzennego tworzonych przez gminy,
• uchwała KR PZD nr 5/XXIX/2007 KR PZD z dnia 19 września 2007 r. w sprawie zadań dla okręgowych zarządów Rodzinnych Ogrodów Działkowych w zakresie regulacji stanu prawnego gruntów ROD,
• uchwała KR PZD nr 4/XII/2009 z dnia 24 września 2009 r. w sprawie regulacji stanu prawnego gruntów ROD i wynikających z tego zadań.

        Uchwały te wyznaczyły zadania dla wszystkich szczebli Związku. Okręgowe zarządy PZD, we współpracy z zarządami ROD, podjęły pracę polegającą na przeglądzie dokumentacji związanej z tworzeniem ROD, uzupełniały braki lub korygowały rozbieżności pomiędzy dokumentacją i stanem faktycznym, a zapisami w ewidencji gruntów czy w planach zagospodarowania przestrzennego, składały wnioski o dokonanie wpisu w księgach wieczystych prowadzonych dla nieruchomości, na których zorganizowane były ROD – prawa użytkowania wieczystego oraz ograniczonego prawa rzeczowego – użytkowania oraz dbały o to, by  grunty ROD były przeznaczane w planach zagospodarowania przestrzennego pod ogrody. Nad prawidłową realizacją tych zadań czuwała i nadal czuwa Krajowa Rada PZD.

          Inną formą prawnej ochrony gruntów ROD jest zapewnienie skutecznej obrony przed roszczeniami osób trzecich, często przypadkowych i nieuzasadnionych. Krajowa Rada PZD podejmuje szereg działań mających na celu ochronę ROD i działkowców przed negatywnymi skutkami roszczeń w stosunku do gruntów ROD. Stan roszczeń do gruntów ROD jest przedmiotem analiz KR od 2002 r. Uchwały nr 134/2004, 2/XIX/2006, 3/XVII/2010 i 195/2010, przyjęte w KR PZD, wyznaczają zadania i procedurę postępowania dla poszczególnych szczebli Związku w przypadku roszczeń osób fizycznych i prawnych zgłaszanych do gruntów ROD, po to, by móc skutecznie odpierać zagrożenia jakimi są roszczenia dla ogrodów, działek, działkowców i ich mienia.

          Tylko dzięki rozwiązaniom prawnym wynikającym z ustawy o POD, a następnie ustawy o ROD, dzisiaj działkowcy mogą być spokojni o swój los i przyszłość. Będzie to jednak dalej możliwe wyłącznie pod warunkiem, że nikt nie zburzy porządku prawnego, który powstał blisko 30 lat temu, który sprawdził się, ma swoje ugruntowanie w tradycji oraz w obowiązującej ustawie z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych. Każdego dnia jednak, trwa walka o spokój i bezpieczeństwo prawne ogrodów, o czym niestety – nigdy nie należy zapominać.

 

WGG KR PZD

AB

Powrót