Z życia ROD

Wielkopolscy jubilaci w roku 40-lecia powstania PZD - 25.01.2022

Choć zaczął się już rok 2022 przypomnijmy jeszcze ogrody z Okręgu w Poznaniu, które obchodziły swoje jubileusze w roku 40-lecia powstania Związku. W 2021 najstarsi jubilaci ROD „Tramwajarz” i ROD im. Budowlanych świętowały 65 rocznicę istnienia.  

W Okręgu Poznańskim działa 287 Rodzinnych Ogrodów Działkowych. 

Niektóre istnieją już ponad 100 lat, wiele ogrodów powstało w okresie międzywojennym. Najmłodszy ROD Przy Lotnisku ma dopiero kilka miesięcy. Utworzony został w 2021 roku.

W ubiegłym roku dwa ogrody miały podwójną okazję do świętowania. W jubileuszowym  roku Polskiego Związku Działkowców ROD „Tramwajarz” i ROD im. Budowlanych obchodziły 65 rocznicę utworzenia.

Jubilaci uhonorowani zostali poprzez wręczenie przez przedstawiciela Okręgowego Zarządu pucharu oraz dyplomu ufundowanych przez Jednostkę Krajową. Ze strony Okręgu w Poznaniu przekazane im zostały ryngrafy z napisem upamiętniającym wydarzenie.

ROD „Tramwajarz”

Poznański ROD „Tramwajarz” powstał w dramatycznym dla miasta okresie – w 1956 roku. W tych trudnych czasach uprawiane na działkach warzywa i owoce były cennym wsparciem dla budżetów rodzin pracowników MPK  Poznań. W ostatnich latach nastąpiła zmiana pokoleniowa. I dziś ogród znowu jest miejscem aktywnego odpoczynku  dla wielu  rodzin z dziećmi z poznańskiego osiedla Naramowice.

Z inicjatywą utworzenia ogrodu działkowego wyszła rada zakładowa i związki zawodowe MPK Poznań. Z założenia mogli się o nie starać pracownicy, którzy mieli dzieci. Pierwsze deklaracje datowane są na maj 1956 roku, a już w czerwcu – dzięki przekazaniu przez miasto 4,5 ha terenu – powstał Pracowniczy Ogród Działkowy „Tramwajarz”.

MPK pomogło świeżo upieczonym działkowcom na pierwszym etapie zagospodarowania nieużytków wskazanych przez miasto. Wytyczone zostały działki, a teren ogrodzony.

- W tamtych czasach działki były przeznaczone wyłącznie na uprawę warzyw i owoców. Ich użytkownicy budowali altany wielkości 3 x 3 metry. Takie, aby można było schować narzędzia i skryć się w razie deszczu – wyjaśnia Roman Walorek, już od 25 lat prezes zarządu ROD  „Tramwajarz”.

Zmiana pokoleniowa

Obecnie ten składający się ze 104 działek ogród w większym stopniu pełni funkcję rekreacyjną. -  Około 80 proc. użytkowników to ludzie młodzi. Zapracowane rodziny z małymi dziećmi, dla których działka jest ostoją wypoczynku. Zwłaszcza, że większość z nich to mieszkańcy pobliskiego osiedla, do ogrodu mają nie dalej niż 2 kilometry – mówi prezes Walorek. Dodaje, że ta wymiana pokoleniowa, to w dużej mierze efekt pandemii. Około 50 proc. działek zmieniło w jej czasie właściciela – starsi użytkownicy rezygnowali, a młodzi odkrywali zalety ROD. Z jednej strony to dobrze, że ogród tętni życiem, ale z drugiej niestety młodzi zapracowani ludzie nie garną się do pracy społecznej na terenie ogrodu, brakuje im też czasu na prowadzenie upraw.

Członek lokalnej społeczności

Ogród ma własną świetlicę, wybudowaną jeszcze w latach osiemdziesiątych. Od 1996 roku jest zelektryfikowany. Działkowcy mają do dyspozycji parking, dla dzieci powstał placyk zabaw, a trzy lata temu zainstalowany został monitoring. – W najbliższym czasie czeka nas wymiana rurociągu położonego w 1973 roku – mówi Roman Walorek. Wspomina, że przed pandemią w ROD „Tramwajarz” odbywało się wiele imprez m.in. Dzień Dziecka, Dzień Działkowca, na które zapraszani byli też mieszkańcy pobliskiego osiedla. Obecna sytuacja utrudnia takie spotkania. W sierpniu ubiegłego roku udało się jednak wspólnie świętować jubileusz 65-lecia ogrodu „Tramwajarz”. Prezes podkreśla niezmiennie dobrą - już od 15 lat – współpracę z Radą Osiedla Naramowice. Przez długi czas rada nie miała swojego lokalu, więc korzystała z działkowej świetlicy. Obecnie w sprawach ważnych dla mieszkańców osiedla konsultuje się też z zarządem ROD „Tramwajarz”. – Docenia to, że nasz ogród, to zielone płuca osiedla Naramowice – podsumowuje Roman Walorek. 

           

            

ROD im. Budowlanych

Ogród im. Budowlanych powstał w 1956 roku przy Poznańskim Przedsiębiorstwie Budowlanym nr 1 należącym do Poznańskiego Przemysłowego Zjednoczenia Budowlanego (PPZB). Najstarsze dokumenty w archiwum ogrodu to pisma pracowników dotyczące przyznania działki i decyzje ich przydziału z lat 1956 do 1958 roku. W roku 1982 ogród został włączony w struktury PZD.

Pracowniczy Ogród Działkowy im. Budowlanych założony z inicjatywy władz przedsiębiorstwa, został ulokowany na terenie nieużytków położonych na północ od granic Poznania. Znajdowały się tu m.in. pozostałości po umocnieniach ziemnych z czasów wojny. Był to obszar położony przy drodze prowadzącej z Poznania do wsi Umultowo. Graniczył z posesjami utworzonego jeszcze przed II wojną tzw. „osiedla dla bezdomnych”, otoczony był polami uprawnymi i zabudowaniami gospodarstw rolnych. Umultowo dopiero w 1987 r., przyłączono do Poznania. Od nazwy wsi wywodzi się nazwa ul. Umultowskiej przy której ulokowany jest obecny Rodzinny Ogród Działkowy im. Budowlanych.

Zapasy z działkowej grządki

- Pierwotnie zasadniczą funkcją ogrodu było wsparcie gospodarstw domowych działkowców w warzywa i owoce, które uprawiali na swoich działkach – przypomina obecny prezes ROD im. Budowlanych Artur Horniczan. Wykonywanie przetworów z owoców (wiele odmian jabłek – niektóre dziś już nie są dostępne w sklepach, śliwki, gruszki, wiśnie, czereśnie, morele i brzoskwinie, winogrona, jeżyny) i warzyw (ogórki, buraki, marchew, pomidory, rośliny strączkowe, cebulowe) oraz gromadzenie zapasów na zimę było powszechnie praktykowane. Na działkach hodowano drób i króliki. Były na nich pasieki pszczele, z których pozyskiwano miód. Zebrane porzeczki czy agrest działkowcy sprzedawali do skupu płodów uzyskując w ten sposób dodatkowy dochód w budżecie domowym. Dzieci, które wraz z rodzicami spędzały czas na działkach grały w piłkę na placu zabaw, bawiły się w podchody, robiły obozowiska. Z czasem miejsce części grządek zaczęły zajmować trawniki, rośliny ozdobne, a istotną funkcją ogrodu stał się wypoczynek. - Dzisiaj aktywność na działce to wiele form czynnej i biernej rekreacji podejmowanych przez działkowców w czasie wolnym – mówi prezes Horniczan.

Ważne dla funkcjonowania ogrodu inwestycje poczyniono już w pierwszym okresie jego istnienia. Były to budowa sieci wodnej  i podłączenie się do sieci miejskiej oraz wymiana sieci energetycznej w ogrodzie z napowietrznej na podziemną. W oba przedsięwzięcia zaangażowali się sami działkowcy, którzy samodzielnie zrealizowali część prac.

Nowe pokolenie

Pierwszymi działkowcami byli pracownicy  PPBP nr 1. Mimo że przez te wszystkie lata działki zmieniały użytkowników, to wśród dzisiejszych działkowców są osoby będące trzecim i czwartym pokoleniem jego pierwszych członków. W związku z rozbudową miasta i powstawaniem w pobliżu osiedli mieszkaniowych działkami zaczęli interesować się ich mieszkańcy. Dzisiaj spore grono członków ogrodu mieszka w osiedlach północnej części miasta: Bolesława Śmiałego, Bolesława Chrobrego, Władysława Łokietka, Pod Lipami, Zwycięstwa czy Przyjaźni. - W ostatnich latach działki trafiają w coraz młodsze ręce, co cieszy, bo starsi mają komu przekazać wiedzę i doświadczenie w uprawie roślin, owoców i warzyw oraz zagospodarowaniu przestrzeni ogrodu – podkreśla Artur Horniczan.

Dotacje samorządowe

Pierwotnie ogród im. Budowlanych składał się z 50 działek. W latach osiemdziesiątych 20 z nich przeznaczonych zostało na budowę infrastruktury dla powstającego osiedla, przyłączono natomiast 9 działek z likwidowanego ogrodu Politechniki Poznańskiej.  Obecnie na ROD im. Budowlanych składa się 39 działek o powierzchni od 430 do 770 m2.

- W ostatnich latach dzięki dotacji z Urzędu Miasta Poznania zbudowaliśmy budynek biura-świetlicy, który jest miejscem zebrań i uroczystości dla naszych działkowców – mówi prezes Horniczan. - Wykorzystując dotacje Marszałka Województwa Wielkopolskiego wymieniliśmy stare ogrodzenie na nowe, z betonowych płyt ażurowych oraz z siatki. Dodaje, że podjęta została uchwała o realizacji w bieżącym roku monitoringu wewnętrznego dla  zwiększenia bezpieczeństwa oraz modernizacji - mającej już ponad 40 lat - sieci wodociągowej.

Widoczni w mieście

Działkowcy ROD im. Budowlanych wielokrotnie brali udział i byli wyróżniani w konkursie Zielony Poznań, którego celem jest edukacja społeczna mieszkańców Poznania w zakresie estetyki i kultury kształtowania terenów zieleni oraz utrwalanie wizerunku Poznania postrzeganego jako miasto zieleni. Prezes Horniczan mówi, że po otrzymaniu dotacji z UM Poznania podjęta została decyzja, że ROD będzie ogrodem otwartym, czyli miejscem, gdzie okresie letnim mieszkańcy pobliskich osiedli mogą spacerować i wypoczywać. Niestety pandemia Covid-19 pokrzyżowała te plany, dostęp do ogrodu musiał zostać ograniczony. – Ale chcemy wrócić do tego pomysłu – zapewnia Artur Horniczan.

        

            

                                                 

Lidia Sosnowska

Powrót