Z życia ROD

Działania społeczno- integracyjne w ROD - 19.03.2021

Od szeregu lat ogrody działkowe służą nie tylko działkowcom, ale także lokalnym społecznościom. Najczęściej są to spotkania dla osób starszych w formie tzw. wczasów dla seniorów, a także festyny rodzinne i inne okolicznościowe imprezy. W ostatnim czasie, kiedy zmiany klimatyczne i deficyt zieleni w miastach coraz bardziej nam doskwierają, tereny ROD stają się także miejscem, gdzie podejmowane są nowe aktywności społeczno-kulturalno-edukacyjne. Jaką mają formę?

Przedstawiamy tylko kilka przykładów takich działań w ogrodach na Mazowszu, które pokazują, że ROD zyskują nie tylko zainteresowanie nowych działkowców, ale także inicjatywy zarządów ROD oraz szkół, przedszkoli, a także stowarzyszeń i organizacji zewnętrznych, których celem jest aktywizacja społeczna oraz działania w obszarze edukacji przyrodniczo-kulturalnej.

Aby, udostępniać i przybliżać zasady funkcjonowania ogrodu działkowego, zarząd ROD Imielińska w Warszawie nawiązał (w 2019r.) kontakt z niepublicznym przedszkolem „U smoka, co buja w obłokach”. Dzięki temu, dzieci wraz z opiekunami miały możliwość poznawać działki i przyrodę w czasie tzw. spacerów edukacyjnych, a także korzystać z atrakcji znajdujących się na terenie ROD.

                           

Zdj.: Maciej Aleksandrowicz

Spotkanie zorganizowano na prośbę przedszkola, które angażuje dzieci w ciekawe, rozwijające projekty związane z ekologią. Jak się okazuje, pomysł, by ogrody działkowe były miejscem realizacji takich zajęć był strzałem w dziesiątkę, ponieważ ogród działkowy daje możliwość połączenia pożytecznych dla dzieci aktywności – ruchu wśród zieleni działkowej, edukacji przyrodniczej oraz poznawania społeczności działkowców i wielu zalet ROD.

                          

Zdj.: Maciej Aleksandrowicz

Podobne zajęcia zorganizowano w ROD Zachęta w Wesołej (w 2019r.),  gdzie uczniowie klasy V b ze Szkoły Podstawowej nr 7 w Nowym Dworze Mazowieckim wraz z opiekunami mogli zobaczyć, jak wygląda ogród działkowy, co można uprawiać na działce, a także dotknąć i posmakować ciekawych roślin warzywnych.

                          

                                                                  

Zdj.: Maciej Aleksandrowicz

Zarząd ROD „Zachęta” oraz działkowcy przygotowali dla nich ciekawą lekcję przyrody pełną atrakcji. Spacer po ogrodzie był wstępem do przygody z żywą przyrodą, ponieważ zarząd ROD przygotował dodatkową niespodziankę dla uczniów – wycieczkę po malowniczym „Rezerwacie Bagno Jacka” zlokalizowanym w pobliżu ROD „Zachęta” w Wesołej.

                         

Zdj.: Maciej Aleksandrowicz

Znanym już od wielu lat projektem społecznym, prowadzonym w ogrodach działkowych (np. w warszawskich ROD „Koło II” i Rakowiec oraz ROD „Złote Piaski” w Siedlcach, ROD „Kościuszki” w Płocku) są wczasy dla seniorów (z wyłączeniem okresu pandemii) – osoby starsze mogą spotkać się na terenie wspólnym ROD i korzystać z infrastruktury ROD i brać udział w atrakcyjnym programie wypoczynku  przygotowywanym często we współpracy z urzędami dzielnic.

                         

Wczasy dla seniorów w ROD Rakowiec w Warszawie, źródło: ww.pzd.pl , autor nieznany

                         

Wczasy dla seniorów w ROD „Złote Piaski” w Siedlcach (źródło: Tygodnik Siedlecki)

Nieco odmienną i nową formą działań społeczno-edukacyjnych i kulturalnych w ogrodach jest współpraca zarządów ROD ze stowarzyszeniami i organizacjami zewnętrznymi. W 2019r. w kilku warszawskich ROD, roku działkowcy i mieszkańcy wzięli udział w programie „Naprzód Działki” realizowanym przez Stowarzyszenie Aktywności Miejskich „Rozkwit”  (organizację pozarządową zawiązaną w 2017r.) przy wsparciu Zarządu Zieleni Miejskiej.  W ramach programu w 2019 roku odbył się cykl imprez (np. w ROD im. Obrońców Pokoju, Zelmot, Wiarus, Wola, Fort Szczęśliwice, Kolejarz, Pratulińska.) – warsztaty, spacery edukacyjne, wystawy, zajęcia poświęcone m. in. kompostowaniu i owadom na terenie ROD.

                        

Integracyjne zajęcia „Spacer z owadami” w ramach programu Naprzód Działki (2019), fot.: Stowarzyszenie Aktywności Miejskich Rozkwit

Podobne działania możemy zauważyć w ROD Pratulińska w Warszawie, gdzie zarząd od 2020r. współpracuje ze stowarzyszeniem zwykłym Zasiej, którego celem jest prowadzenie działalności edukacyjnej i kulturalnej, w zakresie inicjowania, wspierania i prowadzenia przedsięwzięć ściśle związanych z kontaktem/wpływem człowieka na otaczającą go przyrodę.  Wspólnie z działkowcami prowadzona jest działka społeczna o nazwie Zasiejówka na terenie ROD i organizowane są warsztaty ogrodnicze i ekologiczne.

                          

Powstająca działka społeczna w ROD Pratulińska, zdj.: Stowarzyszenie Zasiej, 2020.

Ogrodnicy nie mają ustalonych godzin i dni spotkań, jednak starają się spotykać regularnie na wspólne prace, np. przerzucanie kompostu, budowanie grządek czy podlewanie.  W pierwszym   roku   istnienia   Zasiejówki   opiekowało   się   nią   4-7   osób,   przede   wszystkim inicjatorki ogrodu, członkowie stowarzyszenia Zasiej, działkowiczki. Każdej z osób przypadł dyżur podlewania w innym dniu tygodnia, a na większe prace umawiają się dodatkowo. Rozpoczęto od upraw warzyw metodą współrzędną, ziół, dyń, pomidorów, ogórków, ziemniaków i roślin ozdobnych. Zasiejówka została zaprojektowana tak, by w jak najlepszy sposób wykorzystać panujące tam warunki. Jest tam słoneczna rabata kwiatowa z przysmakami dla murarek, samosiejki drzewek owocowych, wzniesione grządki dla warzyw i ziół, rabata dla roślin cieniolubnych. W   uprawie   współrzędnej   uprawiany   jest   seler   naciowy,   pomidory,   czarnuszka,   jarmuż, kalafior, dynia. W uprawie permakulturowej - burak liściowy, marchew, ogórki, papryka, selekcja   kilku   odmian   dyni,   rzodkiewki,   cebula,   czosnek.   Dodatkowo   uprawiana   jest pietruszka liściowa, szczypiorek, bylica, lawenda i rozmaryn.

Grupa organizuje się oddolnie, wolontaryjnie i lokalnie. Zasiejówka jest ogrodem społecznym w ROD, co znacząco wpływa na jego funkcjonowanie. Jak mówią same ogrodniczki - „Dzięki temu zyskałyśmy wspaniałe sąsiedztwo działkowców, z którymi możemy wymieniać się doświadczeniem, plonami i nasionami”. W Domu Działkowca organizują warsztaty i spotkania, a z działkowego śmietnika pozyskują rzeczy drugiego obiegu np. skrzynki, stare narzędzia, deski do zbijania podwyższonych grządek.

  

Tworzenie banku nasion w ramach zajęć Koła Gospodyń Miejskich przy ROD Pratulińska, źródło: https://pratulinskablog.wordpress.com/2020/01/03/spotkanie-kola-gospodyn-miejskich-11-01-2020-g-1200/

Ponadto, w tym samym ROD zawiązało się także tzw. Koło Gospodyń Miejskich zrzeszające działkowiczki i inne chętne panie. Na spotkaniach wymieniają się różnego rodzaju doświadczeniami związanymi z uprawą roślin, tworzeniem działkowego banku nasion, kulinariami itp.

Dodajmy też, że na terenie Warszawy coraz więcej ogrodów staje się tzw. ogrodami otwartymi, co oznacza, że w okresie od wiosny do jesieni, w określonych godzinach na teren ogrodu mogą wejść (spacerować, korzystać z infrastruktury) nie tylko działkowcy, ale też okoliczni mieszkańcy. Są to między innymi ROD: Żerań, Sobieskiego, Rakowiec, Waszyngtona, Obrońców Pokoju, Park Dolny, Arkadia, Energetyk-Górnik-Nauczyciel.

 

Opracowanie: Maciej Aleksandrowicz, OZ Mazowiecki

Powrót