Rodzina
Zdrowie
Ekologia
Edukacja
Wypoczynek

Porady ogrodnicze

Śliwki, śliweczki, śliwunie… - 23.10.2020

Zielone, żółte lub niebieskie, okrągłe lub podłużne, w kompocie, knedlach, cieście, suszone lub wędzone i koniecznie w powidłach lub nalewce. Śliwy rosną niemal na każdej działce, bo śliwki to typowo polski owoc.

W październiku panują idealne warunki do tego, aby posadzić drzewka śliw - wyższa wilgotność ziemi sprzyja ukorzenianiu się drzewek. W szkółkach kupimy drzewa z gołym korzeniem lub sadzonki w doniczkach, ale są one droższe. Wybór odmian jest duży: mamy odmiany tradycyjne, jak najprawdziwsza Węgierka i nowości np. śliwy japońskie albo mieszańce tj.: śliwkomorela, śliwkobrzoskwinia czy śliwkonektaryna. Jak twierdzą hodowcy, te ”nowości” wymagają więcej miejsca w ogrodzie i uwagi, ale dają smaczne owoce. Jednak największym powodzeniem cieszą się stare, sprawdzone i smaczne odmiany, mimo iż są podatne na choroby i bywają wrażliwe na mróz.

Owoce są zdrowe. Zawierają wiele witamin: A, C, E, B6, K i PP oraz błonnik, magnez, potas, żelazo, fosfor i bar, a także antyutleniacze: taniny, flawonoidy. Owoce dobrze wpływają na trawienie, zapobiegają zaparciom, miażdżycy, regulują ciśnienie krwi i wspomagają układ nerwowy.

Wymagania. Drzewa śliwowe najlepiej rosną w miejscach ciepłych, osłoniętych od wiatru i bez zastoisk mrozowych, na glebach lekko gliniastych lub piaszczysto-gliniastych, o pH 6,5-7,0. Gleba powinna być wilgotna i przewiewna. Podczas sadzenia do wykopanego dołka należy dodać solidną dawkę kompostu. Drzewa śliw sadzimy w odległości dwa metry od granicy działki i przynajmniej 3,5m od siebie.

Podkładki. Śliwy szczepione na siewce ałyczy rosną silnie, dosyć późno wchodzą w okres owocowania ale obficie plonują. Dobrze rosną na glebach lżejszych. Śliwy szczepione na siewce Węgierki Wangenheima rosną nawet o połowę słabiej niż na siewkach ałyczy, wcześnie wchodzą w owocowanie i obficie plonują. Do uprawy wymagają gleby wilgotnej i żyznej.

Uwaga! W zależności od odmiany, śliwy mogą być samopylne, częściowo samopylne, lecz w większości przypadków potrzebują zapylacza. Zanim dokonamy zakupu, trzeba trafnie dobrać odmiany.

Co można posadzić? Mamy śliwy drobnoowocowe: mirabelki, lubaszki, damaszki i ałycza. Ich owoce są wyraziste: kwaśne, ale smaczne. Doskonałe na dżemy i nalewki.

Śliwy o okrągłych owocach: renklody żółte i zielone oraz śliwa brzoskwiniowa i japońskie. Renklody nadają się do bezpośredniego spożycia, do wyrobu soków i kompotów, a Śliwy można wykorzystać na wiele sposobów.

 

Śliwy o podłużnych owocach:

'Cacanska Rana' – dojrzewa pod koniec lipca, daje dość duże, jajowate, różowo fioletowe owoce, pokryte jasnym nalotem. Wymaga zapylacza np. 'Cacanska Lepotica', 'Ruth Gersteter', 'Empress'.

'Kalipso' – dojrzewa na początku sierpnia, daje średniej wielkości, zielonożółte owoce, pokryte bordowo fioletowym rumieńcem i szarym nalotem, miąższ dobrze odchodzi od pestki. Jest samopylna.

'Opal' – odmiana szczepiona na podkładce skarlającej dlatego nie rośnie silnie. Rodzi średniej wielkości, owalne owoce z różowo-fioletowym rumieńcem i lekkim nalotem dojrzewają na początku sierpnia, drzewa owocują bardzo obficie. Jest samopylna.

'Cacanska Lepotica' – dojrzewa w połowie sierpnia, owoce są średniej wielkości, owalne, ciemnofioletowe z niebieskim nalotem, smaczne i łatwo odchodzą od pestki. Nadają się na przetwory i do bezpośredniego spożycia. Jest samopylna.

'Węgierka Łowicka' – dojrzewa w połowie sierpnia, owoce są podłużne, nieduże, ciemno granatowe z niebieskim nalotem i charakterystyczną bruzdą. Są  smaczne i łatwo odchodzą od pestki. Nadają się na przetwory i do bezpośredniego spożycia. Niestety, są wrażliwe na mróz i podatne na szarkę. Jest samopylna.

'Węgierka Zwykła' – owoce można zrywać od połowy września, ale przetrzymane na drzewie są najsmaczniejsze. Miąższ łatwo odchodzi od pestki, a owoce są brunatno granatowe z silnym, niebieskim nalotem i można wykorzystać na wiele sposobów. Węgierki są wytrzymałe na mróz i podatne na szarkę, ale warto podjąć się uprawy. Jest samopylna.

Śliwy wymagają umiejętnego cięcia, ale można się go nauczyć! Zawsze wycinamy pędy chore, połamane, krzyżujące się i nakładające się na siebie oraz rosnące do środka korony i stanowiące konkurencję dla przewodnika.

Najgorsze są szkodniki.

Małe gąsienice żerujące w śliwkach to larwy owocówki śliwkóweczki. Dorosły owad  to niepozorny, szarobrązowy motyl latający podczas ciepłych wieczorów. Motyle pierwszego pokolenia owocówki w maju składają jaja na zawiązkach owoców. Drugie pokolenie składa jaja na dojrzewających śliwkach od połowy lipca do końca sierpnia. I to wtedy należy zwalczać owocówkę.

Z jaj wylęgają się gąsienice, które wgryzają się do owoców i tam żerują zanieczyszczając je odchodami. Wszystkie opadłe owoce koniecznie należy zebrać i głęboko zakopać z daleka od drzew owocowych. Dodatkowo, na pnie drzew należy założyć opaski z papieru falistego i obwiązać je sznurkiem, żeby nie opadły. Opaski zakładamy na wysokości 30-50 cm nad ziemią w połowie maja, w celu zwalczenia pierwszego pokolenia oraz w sierpniu – gąsienice wejdą do środka. Opaski przeglądamy, gąsienice niszczymy a owady pożyteczne wypuszczamy.

Aby trafnie wyznaczyć termin zabiegu chemicznego na owocówkę śliwkóweczkę należy powiesić pułapki feromonowe i sprawdzać, czy złapały się motyle. Oprysk  wykonujemy 3 tygodnie od rozpoczęcia lotu motyli, czyli w pierwszej lub drugiej dekadzie czerwca. Motyle drugiego pokolenia pojawiają się w drugiej połowie lipca lub pierwszej dekadzie sierpnia. Gdy motyle intensywnie latają wówczas należy opryskać drzewa preparatem  Mospilan 20 SP.

Larwy owocówki żółtorogiej zimują w kokonach w glebie. Część kokonów może pozostawać w glebie nawet przez dwa lata. Błonkówki wylatują w kwietniu na 1-4 dni przed fazą białego pąka, odżywiają się pyłkiem i rozmnażają się. Tuż przed spodziewanym wylotem zawieszamy na drzewie białe pułapki feromonowe w celu monitorowania liczebności szkodnika. Samice składają jaja pod skórką działek kielicha. Dorosłe błonkówki żyją do dwóch tygodni. Im cieplejsza i sucha pogoda, tym więcej jaj składają, a mogą złożyć nawet do 100.

Pod koniec opadania płatków kwiatowych larwy wgryzają się bliżej środka najlepiej rozwiniętych zawiązków owoców i żerują przechodząc pięć stadiów rozwojowych. Na powierzchni uszkodzonych owoców można zauważyć okrągłe otwory wypełnione odchodami larw i wyczuć zapach pluskiew. Jedna larwa może uszkodzić 2-4 zawiązków, które opadają z drzewa. Larwy żerują i rozwijają się od 16 do 26 dni, opadają na ziemię i zagrzebują się w niej. Owocnice niszczą do 50 % owoców.

Jeśli zauważymy uszkodzone zawiązki należy zerwać je i zniszczyć. Jeżeli na pułapce lepowej stwierdzimy ponad 60 owocnic do końca kwitnienia drzewa, wówczas opryskujemy śliwę pod koniec opadania płatków kwiatowych preparatem Calypso 480 SC lub Mospilan 20 SP.

Szarka to groźna choroba śliw. Jest wywoływana przez wirusa Plum pox virus. Do typowych objawów na liściach zaliczamy żółte, nieregularne plamy i smugi. Na niedojrzałych owocach pojawiają cię wgłębienia i fioletowe plamy, przypominające ospę. W miarę dojrzewania owoców plamy ciemnieją i powstają bruzdy. Miąższ pod plamami jest kwaśny i przebarwiony na czerwono. Brunatnoczerwone plamy występują również na pestkach, a owoce przedwcześnie opadają. Na mocno zainfekowanych drzewach dochodzi do popękania kory na pędach i konarach. Wirus może również atakować brzoskwinie i morele.

Drzewa porażone przez wirusa należy zniszczyć, ponieważ nie da się ich wyleczyć. Dodatkowo, szczególną uwagę należy zwracać na szkodniki, przede wszystkim mszyce, które roznoszą wirusa.

Kupując nowe drzewka należy wybierać te odmiany, które są mało wrażliwe na szarkę śliw np.: 'Spencer Hollywood', 'Casanska Rana', 'Herman', 'Katinka', 'Kalipso', – z odmian wczesnych; 'Królowa Wiktoria', 'Casanska Lepotica' i 'Węgierka Wczesna' z odmian średniowczesnych oraz 'Jojo', 'Vision', 'Presenta' z odmian późnych.

Gdy mszyce pojawią się na drzewach można zastosować wywar z bylicy piołun, wrotyczu maruny lub skrzypu pospolitego albo wyciąg z czosnku, pokrzywy lub  mniszka pospolitego.

Przy silnej inwazji mszyc trzeba zastosować Calypso 480 SC lub Mospilan 20 SP.

 

Jadwiga Brzozowska

OP PZD Rzeszów

Powrót

Copyright © 2024 Polski Związek Działkowców All rights reserved.