Publicystyka związkowa

Likwidacje ROD na podstawie specustawy drogowej - 01.12.2015

Likwidacja ogrodów działkowych to temat trudny, szczególnie dla samych działkowców, dla których oznacza to utratę działki użytkowaną niekiedy od kilkudziesięciu lat. Jednakże czasem nie ma innego wyjścia. Trzeba przeprowadzić likwidację, z uwagi na konieczność realizacji celu publicznego.

W ostatnim czasie najwięcej likwidacji ROD odbywa się w związku z realizacją inwestycji drogowych, prowadzonych w oparciu o tzw. specustawę drogową. Jest to szczególna ustawa, która wprowadza szereg udogodnień dla inwestora, dzięki czemu w sposób szybki i sprawny można zrealizować ważną dla miasta, regionu, czy kraju, inwestycję drogową. Takimi udogodnieniami jest skumulowanie kilku etapów postępowań administracyjnych w jednym postępowaniu – co przyśpiesza cały proces administracyjny - bowiem decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w sobie m.in. decyzję środowiskową, podziałową, zatwierdza projekt budowlany oraz inne kwestie z zakresu prawa budowlanego, a także – co jest istotne dla PZD i działkowców - zatwierdza przymusowe odebranie nieruchomości dotychczasowym właścicielom i użytkownikom. Prowadzenie takiego postępowania wiąże się również ze słabszą pozycją podmiotów, których grunty są przeznaczone pod przedmiotową inwestycję. W takiej sytuacji nikt również nie pyta się PZD, czy wyraża zgodę na likwidację ROD. Jest to dokonywane z tzw. automatu i jedynie co pozostaje to wyegzekwować od podmiotu dokonującego likwidację ROD, spełnienie wszystkich zobowiązań odszkodowawczych względem działkowców i PZD.

W przypadku likwidacji ROD pod inwestycje drogowe w postępowaniu odszkodowawczym nie stosuje się ustawy z dnia 13 grudnia
2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, a przepisy specustawy drogowej. Zapewniają one odszkodowanie dla działkowców i Związku za składniki majątkowe znajdujące się na likwidowanych gruntach, a stanowiące ich własność, oraz zapewniają grunt zastępczy na odtworzenie rodzinnego ogrodu działkowego. Co ważne, powyższe zobowiązania muszą być ustalone w drodze decyzji administracyjnej, a nie w postępowaniu cywilnoprawnym, które jest dłuższe i bardziej kosztowne. Jest to wymóg wprowadzony dzięki nowej ustawie o ROD, który umożliwia uzyskanie odszkodowań na takich samych zasadach jak inne podmioty, które tracą prawo do nieruchomości w związku z realizacją inwestycji drogowej.

Odszkodowanie za składniki majątkowe stanowiące własność PZD, które ulegają likwidacji, trafia na Okręgowy Fundusz Rozwoju ROD. Te środki w pierwszej kolejności przekazywane są na odtworzenie ogrodu działkowego, który uległ częściowej likwidacji. Z takich dotacji w ostatnim czasie skorzystały choćby ogrody w Białymstoku tj. ROD „Żwirki i Wigury”, który został częściowo zlikwidowany w związku z rozbudową drogi wojewódzkiej Nr 678 i ROD „Zastawki”, który uległ częściowej likwidacji w związku z rozbudową ulicy Ciołkowskiego. Dotację na odtworzenie ROD w związku z częściową likwidacją otrzymał także ROD „Nad Kłodnicą” w Gliwicach, którego likwidacja związana była z budowa Drogowej Trasy Średnicowej. W przypadku, gdy środki nie zostaną w pełni wykorzystane przez ogród, przeznaczane są na dotacje dla innych ogrodów działkowych z terenu okręgu.

Niekiedy Związek godzi się, aby zamiast otrzymania pieniędzy np. za likwidowane ogrodzenie, inwestor odtworzył daną infrastrukturę na ogrodzie. Jest to rozwiązanie wygodne dla ogrodu działkowego, gdyż nie trzeba się martwić, czy na pewno wystarczy środków z odszkodowania na odtworzenie takiego ogrodzenia. Z tymi kwestiami musi już sobie poradzić inwestor, a ogród musi tylko dopilnować, aby ogrodzenie było wykonane prawidłowo i zgodnie z ich oczekiwaniami.

Czasem likwidacja obejmuje niewielką powierzchnię ogrodu. W takiej sytuacji otrzymywanie terenu zastępczego na odtworzenie skrawka ogrodu mija się z celem. Wtedy podmiot, w którego imieniu następuje likwidacja ROD, wypłaca na rzecz PZD odszkodowanie za wygaszenie prawa do gruntu. Odszkodowanie to może być przeznaczone przez okręg na zakup nowego gruntu, w celu odtworzenia ROD. Może to nastąpić np. w sytuacji, gdy w okręgu doszło do kilku niewielkich likwidacji, a dzięki otrzymanym środkom, można utworzyć jeden nowy ogród. Wtedy odszkodowanie za grunt pozostaje na okręgowym Funduszu Rozwoju ROD, w celu dokonania powyższego zakupu a następnie odtworzenia ogrodu.

Natomiast w sytuacji, gdy okręg nie zamierza zakupić gruntu pod nowy ogród, środki te przekazywane są na Fundusz Obrony ROD. Zatem tylko w sytuacji nie odtwarzania ROD, pieniądze z odszkodowania za prawo PZD do likwidowanego gruntu trafiają na Fundusz Obrony ROD.

Konieczność utworzenia Funduszu Obrony ROD związana była z narastającą liczbą roszczeń zgłaszanych przez osoby fizyczne i prawne do gruntów, zajmowanych przez ROD i ich negatywnymi skutkami prawnymi i finansowymi dla Związku i działkowców, często przekraczającymi możliwości jednostki organizacyjnej PZD, której sprawa bezpośrednio dotyczy. Środki zgromadzone na tym Funduszu są przeznaczone na pokrycie kosztów wynikających ze stwierdzonych prawomocnymi wyrokami sądowymi zobowiązań z tytułu bezumownego korzystania z gruntu przez PZD, wydania nieruchomości zajmowanych przez ROD, jak również kosztów związanych z regulacją stanu prawnego nieruchomości, w tym kosztów sądowych i egzekucyjnych zasądzonych w postępowaniach sądowych i administracyjnych.

PZD zmaga się z problemem roszczeń od wielu lat, ale ostatnio ten temat uległ znaczącemu nasileniu. Coraz częściej byli właściciele, ich spadkobiercy a także osoby prawne oraz osoby, które wykupiły roszczenia, występują o natychmiastowe opuszczenie gruntów, usunięcie z nich majątku działkowców i Związku oraz zapłatę wielomilionowych odszkodowań za rzekome bezumowne korzystanie z gruntów. Z badania przeprowadzonego przez PZD na początku 2015 roku wynika, że wartość zgłoszonych roszczeń wynosi na ponad 33 mln zł, natomiast roszczenia zasądzone wyniosły ponad 1 mln zł.

Zgłoszone roszczenia stanowią ogromne sumy, które w przypadku negatywnych wyroków Związek będzie musiał pokryć. Oczywiste jest, że poszczególne okręgi czy ogrody nie będą posiadać takich kwot, dlatego też konieczne było stworzenie takiego funduszu, na którym Związek będzie gromadzić środki na ewentualne pokrywanie zasądzonych roszczeń. Brak zabezpieczenia przez KR PZD środków na ten cel mógłby doprowadzić do paraliżu nie tylko tej jednostki, której roszczenie dotyczy, ale całego Związku. Z tego powodu utworzono Fundusz Obrony ROD, na który właśnie przekazywane są m.in. odszkodowania za prawo PZD do likwidowanego gruntu.

Środki wypłacane PZD przy likwidacjach ogrodu za infrastrukturę ogrodową w całości trafiają do okręgów, a następnie przekazywane są w postaci dotacji na inwestycje i remonty w ROD. Odszkodowania wypłacane z tytułu utraty prawa do gruntu są środkami, które należą się Związkowi, gdyż grunty były przekazywane na rzecz PZD a nie konkretnych ogrodów czy okręgów. Dlatego też gromadzenie tych środków na jednym funduszu z przeznaczeniem na pokrywanie zasądzonych roszczeń jest działaniem nie tylko usprawiedliwionym ale i niezmiernie koniecznym.

AR

Powrót