Rodzina
Zdrowie
Ekologia
Edukacja
Wypoczynek

Publicystyka związkowa

Ogrody działkowe – miejsca „zielonej terapii”. - 21.09.2018

Ogrody działkowe w Europie pojawiły się już około dwieście lat temu w celu wsparcia najbiedniejszych rodzin w mieście. Były one nieocenione zwłaszcza w okresie wojen I i II światowej, czy trudnych latach powojennych, bowiem wielu ludziom dawały szansę przetrwania.

W Polsce pierwsze ogrody działkowe zaczęto tworzyć w XIX wieku z inicjatywy lokalnych władz, właścicieli ziemskich, fabrykantów i organizacji dobroczynnych. Jako pierwszy powstał ogród rodzinny o wdzięcznej nazwie „Kąpiele Słoneczne” założony w 1897 roku w Grudziądzu. Oprócz zajęć ogrodniczych oferował swym użytkownikom także bogaty program rekreacyjny i sportowy.

Postęp technologiczny sprawił, że standard życia wielu mieszkańców miast europejskich jest obecnie dość wysoki, jednak w intensywnie rozwijających i uprzemysłowionych miastach pogarszają się warunki życia: wrasta zanieczyszczenie powietrza i poziom hałasu, pogarsza się mikroklimat.

Ogrody działkowe wpływają korzystnie nie tylko na zdrowie i samopoczucie ich bezpośrednich użytkowników, oferując „zieloną terapię” ale poprawiają także warunki życia pozostałych mieszkańców, obniżają temperaturę, podnoszą wilgotność powietrza.

Kontakt z roślinami i przebywanie w regenerującym, zielonym otoczeniu może zmniejszać napięcie, pobudzenie i wyczerpanie organizmu. Nawet bierny kontakt z roślinnością i relaks w ogrodzie uwalnia od stresu, napięcia, rozdrażnienia i zmęczenia, pozwala szybko zregenerować siły i uwagę.

Ogrody dostarczają bowiem różnorodnych wrażeń estetycznych, emocjonalnych i duchowych. Najpełniejsze korzyści w sferze zdrowotnej przynosi jednak aktywne korzystanie z ogrodu i pielęgnacja roślin.

Jak wykazały przeprowadzone kilka lat temu badania, uprawa ogrodu to druga w kolejności (po jeździe rowerem), ulubiona forma spędzania czasu przez Polaków. Ogrodnictwo jest szczególnie wysoko cenione jako forma rekreacji przez osoby starsze, w wielu powyżej 65 roku życia.

Dowiedziono, że działki mają wyjątkowe, trudne do przecenienia znaczenie, zwłaszcza dla starszych działkowców. Są one wykorzystywane przez nich w sezonie niemal codziennie prze co najmniej 5 godzin. Oznacza to, że osoby te każdego dnia spędzają w sposób aktywny na świeżym powietrzu przez większość dnia.

Właściciele działek mają możliwość dzielenia się między sobą wiedzą ogrodniczą, wymiany doświadczeń i materiału roślinnego oraz dzielenia się działkowymi plonami. Kontakty towarzyskie to jeden z ważnych czynników wpływających korzystnie na jakość życia. Jest to ważny element życia towarzyskiego. Im mniejsze zaś poczucie osamotnienia, tym mniejsze ryzyko pogorszenia zdrowia, depresji i utraty zdolności poznawczych.

Aktywność fizyczna przynosi duże korzyści zdrowotne osobom starszym, które główną grupą użytkowników ogrodów działkowych w krajach europejskich, w tym także w Polsce. Pozwala dłużej zachować dobrą kondycję zdrowotną i sprawność fizyczną: zapobiega lub zmniejsza ryzyko wystąpienia takich chorób jak: nadciśnienie, choroba wieńcowa, zaburzenia psychiczne. Aktywność fizyczna w ogrodach działkowych prowadzi do wydłużenia okresu samodzielności i poprawy jakości życia osób w podeszłym wieku. Posiadanie ogrodu działkowego to dla wielu starszych osób, które nie uprawiają sportu doskonała motywacja do spędzenia czasu poza domem i aktywności fizycznej w przyjemnej formie.

W połączeniu z relaksem na świeżym powietrzu i korzystaniem za świeżej żywności własnej produkcji, posiadanie ogrodu działkowego może mieć dobroczynny wpływ na zdrowie i samopoczucie użytkowników. Wyniki badań wykazały, że działki mają wyjątkowe, trudne do przecenienia znaczenie, zwłaszcza dla starszych działkowców.

Niezwykle ważne jest więc nie tylko zachowanie ogrodów działkowych w przestrzeni miejskiej, ale także zwiększanie ich liczby i udostępnianie  wszystkim zainteresowanym, jako jednego z ważnych elementów zieleni miejskiej. Ogrody działkowe, bardzo cenne przyrodniczo miejsce wypoczynku, zasługują na szczególną ochronę. Należy zwrócić uwagę władz miast na bezcenny walor jakim jest posiadanie gatunków rzadkich, starych odmian drzew, krzewów owocowych i roślin kwiatowych. Ten aspekt przyrodniczy wyróżnia, w sposób istotny, ogrody działkowe spośród terenów parków miejskich i wielu ogrodów w dzielnicach domów jednorodzinnych.

Ogrody działkowe w Polsce często postrzegane są jako twory minionej epoki, co sprawia, że lekceważy się ich rolę w strukturze społecznej miasta. Tym czasem w innych krajach bogatszych takich jak: Anglia, Niemcy lub Francja podkreśla się ich pozytywny wpływ na integrację społeczną i stan zdrowotny użytkowników.

Artykuł napisany na podstawie książki „Ogrody Działkowe w miastach-bariera czy wartość?” pod redakcją Marka Kosmali.

Sabina Przepiórska
Instruktor ds. ogrodniczych
PZD – Okręg Sudecki
w Szczawnie-Zdroju

Powrót

Copyright © 2024 Polski Związek Działkowców All rights reserved.